Αφιέρωμα με διηγήματα-μπονζάι για το Σημείο Μηδέν

Μετά από αναγνώσεις, αξιολογήσεις, μεταφράσεις και βαθμολογήσεις, φτάνουμε σιγά-σιγά (ή γρήγορα-γρήγορα) στους φιναλίστ των διηγημάτων-μπονζάι για το Σημείο Μηδέν. Μες στο 2016 οι Δίδυμοι Πύργοι έπεσαν και ξανάπεσαν πολλές φορές...

Παρακάτω η πρόσκληση ενδιαφέροντος, όπως δημοσιεύτηκε στις 15 Μαρτίου 2016:

**********************************

Πρό­σκλη­ση ἐν­δι­α­φέ­ρον­τος

ΟΤΑΝ τὸ 2001 οἱ τε­ρά­στιοι Δί­δυ­μοι Πύρ­γοι τῆς Νέ­ας Ὑ­όρ­κης ἔ­παιρ­ναν φω­τιὰ ἡ εἴ­δη­ση ἀ­κι­νη­το­ποί­η­σε πρὸς στιγ­μὴν ὁ­λό­κλη­ρο τὸν πλα­νή­τη. Ὅ­λοι κοι­τοῦ­σαν πα­γω­μέ­νοι σὲ ἀ­πευ­θεί­ας με­τά­δο­ση τὶς εἰ­κό­νες στοὺς δέ­κτες τῶν τη­λε­ο­ρά­σε­ων. Τὸ ἀ­δι­α­νό­η­το συ­νέ­βη. Ἡ ὑ­περ­δύ­να­μη χτυ­πή­θη­κε στὸ κέν­τρο της, ἔ­πε­σε τὸ Πεν­τά­γω­νο καὶ τὸ Κέν­τρο Δι­ε­θνοῦς Ἐμ­πο­ρί­ου. Χι­λιά­δες ἀ­θῶ­οι ἄν­θρω­ποι σκο­τώ­θη­καν. Ἡ Ἀ­με­ρι­κὴ ξαφ­νι­κὰ (;) θρη­νοῦ­σε. Ἀ­πὸ τό­τε ὅ­λα ἄλ­λα­ξαν. Πα­ρά­ξε­νοι καὶ ἀ­προσ­δό­κη­τοι πό­λε­μοι ξε­κί­νη­σαν. Ἡ ψευ­δαί­σθη­ση τῆς ἀ­σφά­λειας γιὰ τὸν δυ­τι­κὸ κό­σμο, μα­ζὶ μὲ τὶς ἐ­πί­πλα­στες βε­βαι­ό­τη­τες ποὺ τὸν χα­ρα­κτή­ρι­ζαν, κα­τέρ­ρευ­σε μα­ζὶ μὲ τοὺς γυ­ά­λι­νους πύρ­γους. Ἡ ἱ­στο­ρί­α γυρ­νοῦ­σε σε­λί­δα. Ὁ τρί­τος κό­σμος ἀρ­γο­σα­λεύ­ον­τας ἔ­δει­χνε τὰ δόν­τια του, ἡ Ἂλ Κά­ιν­τα ἀ­νέ­λα­βε τὴν εὐ­θύ­νη, ἄρ­χι­σε ὁ «προ­λη­πτι­κὸς» πό­λε­μος τοῦ Μποὺς τοῦ νε­ώ­τε­ρου ἐ­νάν­τια στὴν «τρο­μο­κρα­τί­α». Ἀ­κο­λού­θη­σε ἡ τό­σο γρή­γο­ρα δι­α­ψευ­σθεῖ­σα «Ἀ­ρα­βι­κὴ ἄ­νοι­ξη», ἐ­νῶ σή­με­ρα ἡ πλη­γὴ τῆς Συ­ρί­ας ποὺ ἐ­ξέ­θρε­ψε τὸν ISIS καὶ προ­κά­λε­σε τὶς ἀ­τέ­λει­ω­τες «προ­σφυ­γι­κὲς ρο­ὲς» κα­τα­δει­κνύ­ει τὴν βα­θειὰ ὑ­πο­κρι­σί­α καὶ ἀ­νι­κα­νό­τη­τα τῶν ἡ­γε­τι­κῶν ἐ­λὶτ τῆς Εὐ­ρώ­πης… Ὁ πολ­λὰ ὑ­πο­σχό­με­νος 21ος αἰ­ώ­νας ἔ­κα­νε τὸ δυ­σοί­ω­νο ντεμ­ποῦ­το του ἀ­πὸ τὸ μα­κά­βριο «ση­μεῖ­ο μη­δὲν» τοῦ νο­τί­ου Μαν­χά­ταν, συμ­πα­ρα­σύ­ρον­τας, συμ­βο­λι­κῶς γιὰ μᾶς, στὰ ἐ­ρεί­πιά του καὶ τὸ πα­ρα­κεί­με­νο ἑλ­λη­νορ­θό­δο­ξο ἐκ­κλη­σά­κι τοῦ Αγί­ου Νι­κο­λά­ου.

       Ἐ­φέ­τος συμ­πλη­ρώ­νον­ται δε­κα­πέν­τε χρό­νια ἀ­πὸ τὸ ἱ­στο­ρι­κὸ αὐ­τὸ γε­γο­νὸς ποὺ ση­μα­το­δό­τη­σε τό­σες ἀλ­λα­γές, ἀ­πὸ τὴν παγ­κό­σμια πο­λι­τι­κὴ ὣς τὴν ἁ­πλῆ κα­θη­με­ρι­νό­τη­τά μας, καὶ ἐν­δε­χο­μέ­νως κά­ποι­ες (ἴ­σως πολ­λὲς) πτυ­χὲς τῶν ἐ­πι­πτώ­σε­ών του νὰ μᾶς εἶ­ναι ἀ­κό­μη ἄ­γνω­στες. Ὡ­στό­σο ἔ­χει γί­νει ἀ­φορ­μὴ συ­νε­χοῦς καὶ ἔν­το­νου ἀ­να­στο­χα­σμοῦ σὲ συλ­λο­γι­κὸ καὶ προ­σω­πι­κὸ ἐ­πί­πε­δο γιὰ ἀ­να­ρίθ­μη­τους ἀν­θρώ­πους σὲ ὁ­λό­κλη­ρο τὸν κό­σμο. Ἐ­πι­πλέ­ον, ὅ­πως ἦ­ταν ἀ­να­με­νό­με­νο, εἰ­σέ­βα­λε καὶ στὸν χῶ­ρο τῆς τέ­χνης καὶ εἰ­δι­κό­τε­ρα τῆς λο­γο­τε­χνί­ας. Στὰ δέ­κα χρό­νια (2/9/2011) ἀ­πὸ τὴν ἀ­πο­φρά­δα ἡ­μέ­ρα ὁ Guardian παρουσίαζε τὰ 20 καλύτερα βιβλία ποὺ γράφτηκαν γιὰ τὴν 9/11, καὶ ἐγ­και­νί­α­ζε μιὰ σει­ρὰ σχε­τι­κῶν δι­η­γη­μά­των μὲ τί­τλο «9/11 stories»,  τὴν ἴ­δια μέ­ρα ὁ Economist ἐ­ξέ­τα­ζε πῶς ἡ 11/9 ἄλλαξε τὴν μυθοπλασία, ἐ­νῶ ἡ Wiki πα­ρα­θέ­τει κατάλογο 17 σχετικῶν μυθιστορημάτων, με­τα­ξύ των ὁ­ποί­ων καὶ τὸ Falling Man (2007) τοῦ Don DeLillo, ποὺ με­τα­φρά­στη­κε καὶ στὰ ἑλ­λη­νι­κὰ ἀ­πὸ τὴν Ἔ­φη Φρυ­δᾶ (Ἑ­στί­α, 2010) μὲ τὸν τί­τλο Ἄν­θρω­πος σὲ πτώ­ση. Ἕ­να μι­κρὸ ἀ­φι­έ­ρω­μα στὰ δε­κά­χρο­να ἀ­πὸ τὴν «Πτώ­ση τῶν Πύργων» ἔ­κα­νε καὶ τὸ ἱ­στο­λό­γιό μας Πλα­νό­διον – Ἱ­στο­ρί­ες Μπον­ζά­ι δη­μο­σι­εύ­ον­τας τρί­α σχε­τι­κὰ μπον­ζά­ι: τοῦ Ἀλέξανδρου Βαναργιώτη, τῆς Ἰωάννας Καρατζαφέρη καὶ τῆς Ἡρῶς Νικοπούλου.

       Δε­κα­πέν­τε χρό­νια με­τὰ τὸ Πλα­νό­διον–Ἱ­στο­ρί­ες Μπον­ζά­ι καὶ ἡ Books’ Journal συ­νερ­γά­ζον­ται γιὰ ἕ­να με­γά­λο ἀ­φι­έ­ρω­μα στὴν ση­μα­δια­κὴ μέ­ρα, ἐ­πι­δι­ώ­κον­τας:

– τὴν με­τά­φρα­ση ἀ­ξι­ό­λο­γων μι­κρῶν δι­η­γή­μα­των ἀ­πὸ τὴν δι­ε­θνῆ μυ­θο­πλα­στι­κὴ πα­ρα­γω­γὴ μὲ θέ­μα τὴν 11/9/2001,

– τὴν συ­νερ­γα­σί­α γνω­στῶν ἑλ­λή­νων συγ­γρα­φέ­ων γιὰ τὸ ἴ­διο θέ­μα,

– τὴν συμ­με­το­χὴ νέ­ων συγ­γρα­φέ­ων, φί­λων ἀ­να­γνω­στῶν τοῦ ἱ­στο­λο­γί­ου καὶ τῆς ἐ­φη­με­ρί­δας κα­θὼς καὶ κά­θε ἄλ­λου ἐν­δι­α­φε­ρο­μέ­νου, ποὺ τοὺς κα­λοῦν νὰ μᾶς στεί­λουν ἕ­να μι­κρο­δι­ή­γη­μά τους ἕ­ως 300 λέ­ξεις (ἀ­νώ­τα­το ὅ­ριο, τοῦ τί­τλου, ποὺ εἶ­ναι ὑ­πο­χρε­ω­τι­κός, συμ­πε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νου).

Τὰ δι­η­γή­μα­τα θὰ πρέ­πει νὰ στα­λοῦν ἐ­πω­νύ­μως μέ­χρι καὶ τὴν Τρί­τη 15 Ἰ­ου­νί­ου 2016 στὴν ἠ­λε­κτρο­νι­κὴ δι­εύ­θυν­σηironet@otenet.gr. Κά­θε συγ­γρα­φέ­ας ἐ­πι­τρέ­πε­ται νὰ ἀ­πο­στεί­λει ἕ­να μό­νο πε­ζό. Τὰ κα­λύ­τε­ρα ἀ­πὸ αὐ­τὰ θὰ δη­μο­σι­ευ­τοῦν στὸ ἀ­φι­ε­ρω­μα­τι­κὸ τεῦ­χος τοῦ Books’ Journal ποὺ θὰ κυ­κλο­φο­ρή­σει στὶς 11 Σε­πτεμ­βρί­ου 2016 καὶ ἀ­κο­λού­θως στὸ ἱ­στο­λό­γιο Πλα­νό­διον – Ἱ­στο­ρί­ες Μπον­ζά­ι.

Ἡ κρι­τι­κὴ ἐ­πι­τρο­πὴ ἀ­πο­τε­λεῖ­ται ἀ­πὸ τὸν συγ­γρα­φέ­α καὶ με­τα­φρα­στῆ Βα­σί­λη Μα­νου­σά­κη, τὴν συν­δι­ευ­θύν­τρια τοῦ ἱ­στο­λο­γί­ου συγ­γρα­φέ­α καὶ εἰ­κα­στι­κὸ Ἡ­ρὼ Νι­κο­πού­λου, καὶ τὴν με­τα­φρά­στρια Ἕ­λε­να Σταγ­κου­ρά­κη.

Ἀ­θή­να 15 Μαρτίου 2016

Γράμμα από τις Βρυξέλλες, μετά το τρομοκρατικό... δημοψήφισμα!

Γράμμα από τις Βρυξέλλες, 28.06.2016

Αγαπημένη μου,

ναι, εντάξει, έχεις δίκιο να παραπονιέσαι και να διαμαρτύρεσαι, πάει καιρός που έχω να σου γράψω, πράγμα που βαραίνει και στη δική μου συνείδηση. Έλα όμως που τα χτυπήματα διαδέχονται απανωτά το ένα το άλλο. Πριν προλάβει κανείς να συνέλθει απ’ το πρώτο, να ‘σου και το επόμενο. Ευτυχώς, όμως, γνωρίζεις με ποιαν έχεις να κάνεις και είμαι βέβαιη ότι όχι μόνο δεν θα μου το επιρρίψεις, αλλά θα έχεις πιθανότατα και κατανόηση για το πώς επιδρά μια τέτοια κατάσταση σε μένα, όπως και σε όλους βέβαια. Εξάλλου, στην ίδια λίγο-πολύ θέση βρίσκεται πλέον ολόκληρη η Ευρώπη και ο κόσμος όλος.

Τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος στη (Μεγάλη) Βρετανία σχετικά με την παραμονή της ή όχι στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα τα έμαθες. Παρά το θετικό αποτέλεσμα σε Σκωτία, Βόρεια Ιρλανδία και Λονδίνο, οι Βρετανοί αποφάσισαν υπερήφανα με 51,9% απόσχιση από την ευρωπαϊκή οικογένεια, πράγμα που προξένησε «συγκρατημένο πανικό» όχι μόνο στην πολιτική ηγεσία της Ε.Ε., αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη γενικότερα. Κάποιοι αναρωτιούνταν (εύχονταν) μήπως ο Κάμερον ακολουθήσει το παράδειγμα του Τσίπρα (είμαστε πρωτοπόρος λαός, πώς να το κάνουμε!) και κάνει το «όχι», «ναι». Μόνο που πέρα από πρωτοπόροι, είμαστε και μοναδικοί, απαράμιλλοι στο είδος μας. Κάθε άλλο, λοιπόν, οι Βρετανοί προσήλθαν με το κούτελο ψηλά στην έκτακτη σύνοδο της ολομέλειας του Ευρωκοινοβουλίου σήμερα και, για να είμαστε πιο ακριβείς, με τσαμπουκά. Βρετανοί Ευρωβουλευτές μίλησαν με απρεπή τρόπο σε συναδέρφους, εκφράζοντας τη χαρά τους που επιτέλους η (Μεγάλη) Βρετανία δεν θα πληρώνει για τους μισθούς Ευρωβουλευτών που ούτως ή άλλως δεν κάνουν τίποτα και άλλα συναφή. Η άλλη πλευρά δεν έχασε την ευκαιρία (κάτι μου θυμίζει αυτό) και απάντησε με εξίσου ειρωνικό υφάκι. Δεν καταλαβαίνω γιατί θα πρέπει να οξύνονται τόσο οι τόνοι.

Πολλοί, ανάμεσα σε κείνους -φαντάζομαι- κι εσύ, θα αναρωτιούνται προς τι η βιασύνη. Κι όμως, ποια βιασύνη; Να τους δώσουμε χρόνο να το ξανασκεφτούν, ελπίζοντας ότι θα αλλάξουν γνώμη; Δεν θα αλλάξουν. Να περιμένουμε να κακοφορμίσει η πληγή, πράγμα που θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν τρίτοι; Προς τι; Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους. Βλέπεις ποιους έχεις μαζί σου και ποιους όχι και προχωράς. Το θέμα είναι απλό: Η (Μεγάλη) Βρετανία δεν ένιωσε ποτέ ‘μέλος’ (άκου τώρα έκφραση για ολόκληρη αυτοκρατορία!) του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Η στάση της ήταν πάντα στάση αμφιβολίας, καχυποψίας και συντηρητισμού -αν όχι οπισθοδρόμησης- (το καλύτερο για τους ίδιους θα ήταν η πραγματική επιστροφή στο παρελθόν βλ. Επέκταση των συνόρων, ίσως και Βρετανική Ένωση –who knows?), πράγμα που συνιστούσε ανέκαθεν πολιτικό τραύμα στο ευρωπαϊκό σώμα.Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς; Τη στάση της στο ενιαίο νόμισμα, στο κοινό Σύνταγμα; Οπότε μια σύγκριση του BREXIT με το GREXIT θα ήταν άστοχη. Ο μαθηματικός στο γυμνάσιο μας έλεγε: «ανόμοια ποσά μεταξύ τους δεν συγκρίνονται». Άσε που, με τα 3/4 της νεολαίας να έχουν σκορπίσει στην Ευρώπη, η Ελληνίδα μάνα θα το σκεφτόταν διπλά πριν απλώσει το χέρι στην κάλπη. Λοιπόν, (Μεγάλη) Βρετανία, «γενηθήτω το θέλημά σου».

Όμως, προσοχή! Ήδη στις συνομιλίες μου και σε όσα ακούω στους διαδρόμους του Κοινοβουλίου, διακρίνω μια τάση εκδίκησης, ακόμη και παραδειγματισμού, πράγμα που θεωρώ μικροπρεπές. Η αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε. θα πρέπει να γίνει όπως στο χωρισμό ενός ζευγαριού. Θα μου πεις, δεν γίνονται μικροπρέπειες –όσο μικρές ή μεγάλες– όταν χωρίζει ένα ζευγάρι; Ε, όπως και να ‘χει, ο ένας οφείλει να σέβεται την επιθυμία του άλλου να φύγει κι ώς εκεί. Εφόσον η Βρετανία αποφάσισε να αποχωρίσει, δεν θα πρέπει να μας νοιάζει το αν αποσχιστούν από εκείνην η Σκωτία, η Ουαλία κλπ, ούτε αν θα γονατίσει οικονομικά, αλλά πώς εμείς θα προχωρήσουμε, χωρίς μάλιστα να φοβερίζουμε τα υπόλοιπα κράτη-μέλη με δυσβάσταχτες κυρώσεις. Η αρχή είναι απλή: τίποτε δεν γίνεται με το ζόρι. Όσοι θέλουν να φύγουν, ας φύγουν, κι όσοι θέλουν να μείνουν, ας μείνουν. Να ξέρουμε, μόνο, ποιοι είναι αυτοί. Με τον ίδιο τρόπο, δεν μπορούν να υποχρεώνονται οι Σκωτσέζοι (διαφορετικός λαός από τους Βρετανούς) να ονομάζονται Βρετανοί υπό τη σκέπη της (Μεγάλης) Βρετανίας, ούτε οι Καταλανοί να λέγονται Ισπανοί, αφού οι ίδιοι δεν βλέπουν τον εαυτό τους ως τέτοιους. Μπορείς να επιβάλεις σε κάποιον πώς να βλέπει τον εαυτό του και να λέγεσαι δημοκρατικός και προοδευτικός άνθρωπος;

Πέρα όμως από τα λόγια, που αυτές τις μέρες είναι και πολλά και ηχηρά και φορτισμένα, η Αλήθεια βρίσκεται στα σημεία (δεν επέλεγα τυχαία τη Σημειολογία ως μάθημα επιλογής στο πανεπιστήμιο). Στο δρόμο σήμερα για το Κοινοβούλιο, με καλημερίζει μια σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πάντα με κεφαλαίο!) στο ρολόι στην πλατεία Λουξεμβούργου. «Μπα;» σκέφτομαι, «για δες! έβαλαν σημαία;» Πριν προλάβω να απορρίψω το ενδεχόμενο, σκεπτόμενη πως απλώς δεν την είχα προσέξει νωρίτερα, τσουπ! κι άλλη σημαία, στη γυάλινη ημικυκλική οροφή! «Έχει γούστο!» ξανασκέφτηκα. Έμεινα με την απορία –μου φαινόταν τραβηγμένο– ώσπου, φεύγοντας το απόγευμα, αντίκρισα τη σημαία της Ευρώπης και στο τηλεοπτικό στούντιο! Όπως και με το τρομοκρατικό χτύπημα στο μετρό των Βρυξελλών πριν λίγους μήνες είχαν ξεφυτρώσει στα μπαλκόνια σημαίες του Βελγίου, έτσι ξεφύτρωσαν παντού στα ίδια τα ευρωπαϊκά όργανα οι σημαίες της Ενωμένης Ευρώπης. Φταίω εγώ μετά να το χαρακτηρίσω ‘τρομοκρατικό δημοψήφισμα’;

Θέλουμε, δεν θέλουμε, είτε μας αρέσει είτε όχι, την ηρακλείτεια φράση ζούμε: «τα πάντα ρει, τα πάντα χωρεί», όμως -ας μου επιτρέψει ο αρχαίος σοφός τον αντίλογο-, όλο και κάτι μένει: εσύ, ας πούμε, η φίλη μου, ενσαρκώτρια των υψηλών αξιών της φιλίας και της αγάπης. Τώρα μπορεί να μοιάζει παλιομοδίτικο -αν όχι μπαγιάτικο- και γλυκερό -αν όχι κιτς-, όμως όλα -τρομοκρατία, αποσχιστικά δημοψηφίσματα, μισαλλοδοξία, κρίση, προσφυγικό- στο ένα αυτό συγκλίνουν: όχι στο διάλογο και στην κατάστρωση σχεδίων που τόσο μα τόσο συχνά ακούμε στις αίθουσες εντός κι εκτός του Κοινοβουλίου, αλλά στην αγάπη, σε μια προσέγγιση ουμανιστική, απαραίτητη προϋπόθεση κάθε διαλόγου και κάθε σχεδίου. Άσε που αν υπήρχε αυτή, ούτε σχέδιο, αλλά ίσως ούτε καν διάλογος θα χρειαζόταν.

Πες μου, όμως, πώς έχουν τα πράγματα στην Ελλάδα του καλοκαιριού;

Σε φιλώ,

Έλενα

ΥΓ: Να μου φιλήσεις τα παιδιά. Αν τα ετοίμαζες για Αγγλία, μάθε τους κινέζικα.

 

 

 

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό "Νέο Πλανόδιον" (https://neoplanodion.gr/2016/07/02/%CE%B3%CF%81%CE%AC%CE%BC%CE%BC%CE%B1-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%B9%CF%82-%CE%B2%CF%81%CF%85%CE%BE%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%B5%CF%82-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%AC-%CF%84%CE%BF-%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BC%CE%BF/)