Μαντεύω λίγο ουρανό με το πυρακτωμένο φως

Διονύσης Καψάλης

Κάποτε θα ‘φτασα ψηλά στην ομορφιά·
ακόμη βλέπω το κενό να κατεβάζει
πυρακτωμένο φως, κι ο ύπνος αποστάζει
πυρήνες κόσμου γαληνεύοντας βαθιά.

Μα τόσος κόπος, τόσος θάνατος, παρείλκε:
έτσι κι αλλιώς ο τόπος θα ‘πιανε τραγούδι,
μόλις αμίλητος στα χείλη σαν το χνούδι,
κι αρκούσε λίγος Σολωμός ή λίγος Ρίλκε.

Ό,τι ευτύχησα να πάθω περιττεύει,
ό,τι καρπώθηκα νωρίς με καταργεί·
ένα απόγευμα ζωής να με μαγεύει,

μια καλοσύνη της ακάλεστης κι αργή,
και το τραγούδι ανεπίδοτο θ’ ανέβει
μέσα σε νάρκη φθινοπώρου και σιγή.


*******************

Αλλοτε θα ‘παιρνες αργόπλοα τα χρόνια
όπως ανέβαιναν του ύπνου το ποτάμι·
θαμποί παράδεισοι θα ‘φεγγαν απ’ το τζάμι,
όχθες με λίκνισμα του θέρους και τριζόνια.

Τώρα στο βύθισμα του υπνοδότη νόμου
ακούς τη φρίκη των βωμών, όλους τους κρότους
του σαρκασμού, και στην αργή καρδιά του σκότους
μετρά τις μέρες η κραυγή του υλοτόμου.

Αλλοτε, τώρα, χρόνια μπρος και χρόνια πίσω,
ασκώ μια μάταιη χημεία· τις εικόνες
τις εμφανίζει ο ουρανός - και ποιόν θα πείσω·

όταν κοιμάμαι κι ονειρεύεσαι αιώνες,
πρώτο μου πρόσωπο κομμένο στους αγκώνες,
μαντεύω λίγο ουρανό για ν’ αγαπήσω.

Aun

ANTONIO GAMONEDA

ΑΚΟΜΑ

Θυμάμαι το κρύο του ξημερώματος, τις σβούρες που κάναν τα έντομα πάνω από

φλιτζάνια ακίνητα, την πιθανότητα μιας κόλασης γεμάτης φως κάτω απ’ τα

ανοιχτά παραθύρια που αερίζουν την αρρώστια, τη θλιμμένη μυρωδιά

καυστικού νατρίου.

Πουλιά. Διασχίζουν βροχές και χώρες μέσα στο σφάλμα μαγνητών και ανέμων,

πουλιά που πετούσαν μεταξύ οργής και φωτός.

Επιστρέφουν ακατανόητα υπό το πρίσμα νόμων του ιλίγγου και της λήθης.

Δεν έχω φόβο ούτε και ελπίδα. Από ένα ξενοδοχείο ξένο στη μοίρα, βλέπω
μια παραλία μαύρη και, μακρινά, τα μεγάλα βλέφαρα μιας πόλης, της οποίας
ο πόνος με αφήνει αδιάφορο.
Είμαι από μεθυλένιο και έρωτα. Κρύωνα κάτω απ’ τους σωλήνες του θανάτου.
Τώρα αγναντεύω τη θάλασσα. Δεν έχω ούτε φόβο ούτε και ελπίδα.
Είσαι σοφός μα και δειλός, λαβωμένος μέσα στις υγρές γυναίκες,
η σκέψη σου δεν είναι παρά ανάμνηση της οργής.
Βλέπεις τα τρεμάμενα τριαντάφυλλα.
Αχ, οδοιπόρε! Τι παραλήρημα βλεφάρων!
Υπάρχει ένα βοτάνι που τ’ όνομά του κανείς δεν ξέρει∙ τέτοια υπήρξε η ζωή μου.
Επιστρέφω στο σπίτι διασχίζοντας το χειμώνα: λήθη και φως πάνω στα ρούχα,
τα υγρά. Οι καθρέφτες είναι άδειοι και στα πιάτα τυφλώνει η εκτυφλωτική μοναξιά.
Αχ! Τι αγνότητα, αυτή των παρατημένων μαχαιριών!
Αγάπησα όλες τις απώλειες.
Ακόμα βουίζει το αηδόνι στον αόρατο κήπο.


Μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη.

************************


AÚN

Recuerdo el frío del amanecer, los círculos de los insectos sobre las
tazas inmóviles, la posibilidad de un abismo lleno de luz bajo las
ventanas abiertas para la ventilación de la enfermedad, el olor triste
de la sosa cáustica.
Pájaros. Atraviesan lluvias y países en el error de los imanes y los
vientos, pájaros que volaban entre la ira y la luz.
Vuelven incomprensibles bajo leyes de vértigo y olvido.
No tengo miedo ni esperanza. Desde un hotel exterior al destino, veo
una playa negra y, lejanos, los grandes párpados de una ciudad cuyo
dolor no me concierne.
Vengo del metileno y el amor; tuve frío bajo los tubos de la muerte.
Ahora contemplo el mar. No tengo miedo ni esperanza.
Eres sabio y cobarde, estás herido en las mujeres húmedas, tu
pensamiento es sólo recuerdo de la ira.
Ves la rosas temibles.
Ah caminante, ah confusión de párpados.
Hay una hierba cuyo nombre no se sabe; así ha sido mi vida.
Vuelvo a casa atravesando el invierno: olvido y luz sobre las ropas
húmedas. Los espejos están vacíos y en los platos ciega la soledad.
Ah la pureza de los cuchillos abandonados.
Amé todas las pérdidas.
Aún retumba el ruiseñor en el jardín invisible.

            Del Libro del frío (1992)

Σου δέομαι: Κρύψου

Γιάννης Ρίτσος

Τί όμορφη που είσαι. Με τρομάζει η ομορφιά σου. Σε πεινάω. Σε διψάω.
Σου δέομαι: Κρύψου, γίνε αόρατη για όλους, ορατή μόνο σ' εμένα.

Καλυμένη απ' τα μαλλιά ως τα νύχια των ποδιών με σκοτεινό διάφανο πέπλο
διάστικτο απ' τους ασημένιους στεναγμούς εαρινών φεγγαριών.
Οι πόροι σου εκπέμπουν φωνήεντα, σύμφωνα ιμερόεντα.
Αρθρώνονται απόρρητες λέξεις. Τριανταφυλλιές εκρήξεις απ' τη πράξη του έρωτα.
Το πέπλο σου ογκώνεται, λάμπει πάνω απ' τή νυχτωμένη πόλη με τα ημίφωτα μπάρ,
τα ναυτικά οινομαγειρεία.
Πράσινοι προβολείς φωτίζουνε το διανυκτερεύον φαρμακείο.
Μια γυάλινη σφαίρα περιστρέφεται γρήγορα δείχνοντας τοπία της υδρογείου.
Ο μεθυσμένος τρεκλίζει σε μία τρικυμία φυσημένη απ' την αναπνοή του σώματός σου.
Μη φεύγεις. Μη φεύγεις. Τόσο όλική, τόσο άπιαστη.

Ένας πέτρινος ταύρος πηδάει από το αέτωμα στα ξερά χόρτα.
Mια γυμνή γυναίκα ανεβαίνει τη ξύλινη σκάλα κρατώντας μια λεκάνη με ζεστό νερό.
Ο ατμός της κρύβει το πρόσωπο.
Ψηλά στον αέρα ένα ανιχνευτικό ελικόπτερο βομβίζει σε αόριστα σημεία.

Φυλάξου. Εσένα ζητούν. Κρύψου βαθύτερα στα χέρια μου.
Το τρίχωμα της κόκκινης κουβέρτας που μας σκέπει, διαρκώς μεγαλώνει.
Γίνεται μία έγκυος αρκούδα η κουβέρτα.
Κάτω από τη κόκκινη αρκούδα ερωτευόμαστε απέραντα,
πέρα απο το χρόνο κι απο το θάνατο πέρα, σε μια μοναχική παγκόσμιαν ένωση.

Τί όμορφη που είσαι. Η ομορφιά σου με τρομάζει.
Και σε πεινάω. Και σε διψάω. Και σου δέομαι: Κρύψου.

Νέρινος καθρέφτης της μνήμης

 

 

  

Νέρινος καθρέφτης της μνήμης

Υδάτινη ταφόπλακα μιας πόλης,
υδάτινα σύννεφα,
υδάτινες πλατείες,
τρούλοι, αετώματα,
κι εγώ σε ψάχνω στις αψίδες,
σε ψάχνω στα πρόσωπα,
τους γονδολιέρηδες κοιτώ έναν-έναν,
μα η μορφή σου, υδάτινη,
στις κόγχες της ανάμνησης κουρνιάζει
και σ' ανταμώνω ξανά
σ' ενός κόλπου το υδάτινο τζάμι
μια σχεδία να κυβερνάς
και λόγια συνάμα και σκέψεις πολλές.
Στο νερό σε βρίσκω
το μελαγχολικό της βροχής
που τόσο αγαπάς σαν πέφτει
και που νότισε
των περιπάτων μας τις παρυφές.
Ύδωρ, νερό,
λίμνες, θάλασσες, βροχή:
ένα υδάτινο ερωτηματικό.


Έλενα Σταγκουράκη

Μα είσαι αλλού...

 

CESARE PAVESE

ΝΥΚΤΕΡΙΝΟ

Της νυχτός είναι ο λόφος στον αίθριο ουρανό μας.
Το κεφάλι σου, που μόλις κούνησες, κάδρο
κάνει, και συνοδιά τον επήρε. Είσαι σάν ’να
συννεφάκι πιασμένο στο δέντρο. Στα μάτια
σού γελά η αλλοκοτιά τ’ ουρανού των περάτων.

Από χώμα και φύλλα σού κλείνει ο λοφάκος
με τον μαύρο όγκο του το ζωηρό σου βλέμμα·
μιας γλυκιάς αυλακιάς έχεις ζάρα στο στόμα –
γιαλοί απόμακροι τα δυό σου χείλη. Πως παίζεις
στο μεγάλο το λόφο μού φαίνεται και στων
ουρανών τη λαμπράδα με χάρη περίσσια:
για δικιά μου χαρά ξαναστήνεις το αρχαίο το
σκηνικό καθαρά.

        Μα είσαι αλλού. Ζεις αλλού εσύ.
Αλλού φτιάχτηκε το τρυφερό σου αίμα. Οι λέξεις
που λες δεν αμιλλώνται με τη στέρφα θλίψη
του ουρανού. Συννεφάκι γλυκύτατο εφάνης
που μια νύχτα στ’ αρχαία κλαδιά επήγε κι εμπλέχθη.

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

****************************

NOTTURNO

La collina è notturna, nel cielo chiaro.
Vi s'inquadra il tuo capo, che muove appena
e accompagna quel cielo. Sei come una nube
intravista fra i rami. Ti ride negli occhi
la stranezza di un cielo che non è il tuo.

La collina di terra e di foglie chiude
con la massa nera il tuo vivo guardare,
la tua bocca ha la piega di un dolce incavo
tra le coste lontane. Sembri giocare
alla grande collina e al chiarore del cielo:
per piacermi ripeti lo sfondo antico
e lo rendi più puro.

           Ma vivi altrove.
Il tuo tenero sangue si è fatto altrove.
Le parole che dici non hanno riscontro
con la scabra tristezza di questo cielo.
Tu non sei che una nube dolcissima, bianca
impigliata una notte fra i rami antichi. 

Δάνεια ανάρτηση από το Αλωνάκι της ποίησης.

Στίχοι της παρούσας

 
Ιωσήφ Βεντούρας

...
Δίπλα του η Λέα χάραζε με το μολύβι
Ζωγράφιζε σύννεφα
Σύννεφα με γραμμές
Εκείνος δεν ήταν στις γραμμές της

Δεν ήταν
...

Εσύ που ξυπνούσες συντροφιά με τη μηλιά
εσύ που σελάγιζες σ' ένα κοράλλι γέννας
εσύ που πότιζες το άνθος της αγάπης σου
εσύ που ζητούσες τη γεύση της κανέλλας

          και το σκοτάδι
          για ό,τι χάνεται σε άκρο βαθύ

Ήρθες να κλάψεις στο μετέωρο του ήλιου σου
ήρθες να περπατήσεις σε ξεραμένα φύλλα
ήρθες να βάλεις σημάδι το φεγγάρι
ήρθες να μετρήσεις το μελανί της πέτρας

          και το σκοτάδι
          που διαγράφει τον ουρανό

Χάθηκαν τα Σάββατα την άνοιξη
χάθηκαν οι Κυριακές το καλοκαίρι
χάθηκαν το φθινόπωρο οι γιορτές
χάθηκαν το χειμώνα οι φωτιές

...

Εκλάμψεις
Αριθμοί
Και μακριά
φτεροκοπούσε μία φωνή.

(Από το "Κυκλώνιο")

Αέρας Αύγουστος 10

Κώστας Κουτσουρέλης

Αέρας αύγουστος 10

  ΕΔΩ Ο ΗΛΙΟΣ είναι λίγος, σκοτεινός.
   Σφίγγει το φως του σαν σπασμένο αστέρι.
  Θάλασσα πουθενά. Γκρίζος αφρός

  έρπουν τα σύννεφα, νωθροί ουράνιοι εταίροι.
   Γύρω φανάρια ηλεκτρικά, τροχοί
  που όλο γυρίζουν, δόντι που πληγώνει·

  κολλάει στα τζάμια ριγιλή η βροχή,
   ιδρώτας από κόπο κι από σκόνη.
  Κοφτός των πλήκτρων ο χορός

  λέξεις καρφώνει και μετά τις ξεκαρφώνει –
   πότε ξυπνώντας μια κρυμμένη ενοχή,
  πότε μια μνήμη που την ξέχασε το χιόνι.

  Εδώ ο ήλιος είναι λίγος. Η απουσία
   άφησε αόμματο, τυφλό το μεσημέρι·
  χωρίς κοιλάδες απαλές την Αρκαδία·

  χωρίς του Αυγούστου την οσμή το καλοκαίρι.

Miradas

 

Manuel Altolaguirre

Βλέμματα

Τα μάτια τα δικά μου γέφυρες μοιάζουν

απ' όπου τα ύδατα περνούν

στη λήθη που οδηγούνε.

Στο ατσάλινο το μέτωπό μου επάνω,

προς τα στηθαία κοιτώντας,

οι σκέψεις μου διαβαίνουν.

Ο σκοτεινός αυχένας μου θάλασσα,

όπου οι ποταμοί χάνονται.

Τα όνειρά μου σύννεφα,

χάρη στα οποία και για τα οποία ζω.

Γέφυρες τα μάτια τα δικά μου

απ' όπου τα ύδατα περνούν

στη λήθη που οδηγούνε.

Μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

*******************

Miradas

Ojos de puente los míos

por donde pasan las aguas

que van a dar al olvido.

Sobre mi frente de acero

mirando por las barandas

caminan mis pensamientos.

Mi nuca negra es el mar,

donde se pierden los ríos,

y mis sueños son las nubes

por y para las que vivo.

Ojos de puente los míos

por donde pasan las aguas

que van a dar al olvido.

Έμπνευση

Ρώμος Φιλύρας

Έμπνευση

Δεν είν' άλλο στον κόσμο απ' την έμπνευση μόνο,

μόνο αυτή ξελυτρώνει απ' τα γήινα δεσμά,

μόνο αυτή νανουρίζει τον πικρό μας τον πόνο

και μας σώνει απ' του Χρόνου το βαρύ τον κασμά.

Να σε βλέπω, να παίρνω τα όλα σου, όλα τα ωραία,

ναν τα λιώνω στου Στίχου τον κυλούμενο γύρο,

ναν τα κλώθω, να γίνουν, πολλά, ένα, μια ιδέα, 

κι απ' της έμπνευσης όλα ραντισμένα το μύρο.

Ο χορός των επίπλων

 

 

Ρεσιτάλ ηθοποιίας από τον Πέτρο Ξεκούκη

ως Ρώμο Φιλύρα

Χθες βράδυ το θεατρόφιλο κοινό απόλαυσε τον Πέτρο Ξεκούκη σε ένα ρόλο-στροφή στην καριέρα του. Υποδυόμενος τον ποιητή Ρώμο Φιλύρα κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού του στο Δρομοκαϊτειο Ίδρυμα, μάγεψε το κοινό, το οποίο ξέσπασε σ' επευφημίες κι ενθουσιώδες χειροκρότημα στο τέλος της παράστασης.

Πρόκειται για την παράσταση "Ο χορός των επίπλων" που ανεβαίνει στη σκηνή "Ζωή Λάσκαρη" του πολυχώρου "Αθηναϊς", σε διασκευή του Αντώνη Παπαϊωάννου και σκηνοθεσία Τόνιας Σταυροπούλου. Τα σκηνικά-κουστούμια είναι των Γιώργου Γιώνα και Δέσποινας Αποστολοπούλου, ενώ η μουσική και τα τραγούδια του Σπύρου Κουρκουνάκη.

Ο Ρώμος Φιλύρας, έγκλειστος στο Δρομοκαϊτειο από το 1927 έως το 1942, ζούσε σε μια τραγική κατάσταση μεταξύ λογικής και τρέλας. Ακόμα και η ευτυχία της τρέλας ήταν απαγορευμένη για εκείνον, καθώς ήταν καταδικασμένος σε επίγνωση αφενός της μερικής του τρέλας κι αφετέρου της πλήρους τρέλας των άλλων εγκλείστων. Έτσι, μεταξύ φθοράς κι αφθαρσίας, ο Φιλύρας μας μεταφέρει τραγικές σκηνές από το εσωτερικό του ιδρύματος και παράλληλα ατόφια ποίηση:

"Όλες οι εφιαλτικές μορφές που ονειρεύτηκε η ανθρώπινη φαντασία σαλεύουν κι αναδεύονται στο σκοτάδι. ... Τα κόκκαλα τρίζουν ανατριχιαστικά καθώς τα στριφογυρίζουν στα ατσαλένια τους δάκτυλα οι εφιάλτες και οι τρόμοι... Τα μάτια αναμμένα από τον πυρετό της αλλοφροσύνης σπαθίζουν το σκότος με τρομώδεις αναλαμπές... Το παραμιλητό λυσσομανά σαν ωκεανός.."

Πραγματικά, τι υπέροχος λογικός τρελός! Ποτέ η τρέλα δεν υπήρξε πιο διαυγής: "Τι όφελος να είμαστε τρελοί; Και μεις σκλάβοι της ανθρώπινης στενοκεφαλιάς." ή "Η ίδια ώρα χτυπά και για τρελούς και για γνωστικούς στα ωρολόγια όλων των φρενοκομείων και όλων των αστεροσκοπείων του κόσμου." και "Ο μόνος που μας θυμάται είναι ο θάνατος. Όλοι κι αν μας ξεχάσουν, αυτός θα μας θυμηθεί..."

Η ιδιαίτερη εκφραστικότητα του Ξεκούκη, η πλαστικότητα των κινήσεών του και η ευκολία μεταπίδησης από τον ένα ρόλο στον άλλο, η άρτια κι ευρηματική σκηνοθεσία και ο συνδυασμός οπτικοακουστικού υλικού με το κείμενο της παράστασης προσφέροντας συνεχή ερεθίσματα στο θεατή, συνιστούν τα συστατικά στοιχεία μιας επιτυχημένης παράστασης.

Το απόλυτο must της τρέχουσας θεατρικής περιόδου.

Έλενα Σταγκουράκη,

Αθήνα, 01.02.2010