Σελίδες

31/10/12

Ζητούν τον κ. Πιραντέλλο στο τηλέφωνο...

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Μια κλήση που δεν έμεινε να προωθείται...
 
'Ζητούν τον κ. Πιραντέλλο στο τηλέφωνο'*
Αντόνιο Ταμπούκι,
Θέατρο Κυδωνία
Οκτώβριος 2012


«Θα ήθελα να τηλεφωνήσω στον κύριο Πιραντέλλο», δηλώνει επανειλημμένα ο (υποδυόμενος τον) Φερνάντο Πεσσόα. Τι κι αν τελικά το τηλεφώνημα αυτό ποτέ δεν πραγματοποιείται; Ο Πεσσόα συνομιλεί με τον Πιραντέλλο, όπως και το έργο κατορθώνει να μιλήσει στο κοινό μέσα από την άκρως επιτυχημένη παρουσίασή του στο θέατρο Κυδωνία.
 
Το μονόπρακτο αυτό έργο του Αντόνιο Ταμπούκι συνιστά έναν υποθετικό μονόλογο του σημαντικότερου ποιητή της Πορτογαλίας του 20ού αιώνα, Φερνάντο Πεσσόα, βασισμένον στην εξίσου υποθετική επιθυμία του τελευταίου να επικοινωνήσει τηλεφωνικά με μιαν άλλη σπουδαία προσωπικότητα, τον Λουίτζι Πιραντέλλο. «Η πιο ευγενής φιλοδοξία είναι να πάψουμε να είμαστε ο εαυτός μας»: πέρα από ανώτερο υπαρξιακό αξίωμα, πρόκειται για την ιδέα, γύρω από την οποία δομείται κι αναπτύσσεται το έργο και συνάμα για την αποκρυστάλλωση της αλήθειας που βίωνε ο Πεσσόα, όντας κατακερματισμένος σε πολλαπλά «εγώ», αποτυπωμένα σε ετερώνυμους (ψευδώνυμα) όπως «Ρικάρντο Ρέις», «Άλβαρο ντε Κάμπος», «Αλμπέρτο Καέιρο» κ.ο.κ. Κατ’ αντιστοιχία, ο συγγραφέας του έργου δίνει φωνή σε πλήθος προσώπων, μέσα από έναν εγκιβωτισμό χαρακτήρων και ρόλων. «Εγώ δεν είμαι κανείς. Κανείς, κι όμως πολλοί μαζί.» Το ομιλούν «εγώ» γίνεται έτσι ταυτόχρονα ο Πεσσόα, ένας ηθοποιός που τον υποδύεται εν είδει κουρδιστής κούκλας, ο Κανένας, αλλά ακόμη κι ο κάθε θεατής χωριστά. Ωστόσο, ο πρωταγωνιστής δεν αρκείται μόνο στην υπονόμευση της ενότητας του χαρακτήρα του, αλλά δυναμιτίζει και το ίδιο το έργο, μιλώντας άλλοτε για κείμενο που του έχει δοθεί προς ερμηνεία κι άλλοτε για πλήρη απουσία του κι ανάγκη αυτοσχεδιασμού. Μέσα λοιπόν απ’ αυτά τα παιχνίδια, αφενός ανάμεσα στο ενιαίο και το πολλαπλό «εγώ», αφετέρου ανάμεσα στο υπάρχον και το μη υπάρχον, θίγεται εξίσου πλήθος θεμάτων: α. η ελευθερία («οι χαρακτήρες είναι σκλάβοι ενός ρόλου και μιας μάσκας»), β. η τρέλα και η λογική («οι αγριότερες μάχες είναι εκείνες που συμβαίνουν μέσα στο κεφάλι μας»), γ. ο ρόλος του ατόμου στην κοινωνία («βγαίνω στον δρόμο και είμαι σαν όλους τους άλλους»), δ. ο έρωτας, «ένα όνειρο που το βλέπουμε με τα μάτια ανοιχτά», ε. το σώμα, σε αντίθεση με τη διάνοια και την ψυχή, («δεν χωρούν τόσο πολλές ψυχές σε ένα και μόνο σώμα»), στ. η ποίηση («να είναι άραγε η ποίηση αυτό το Μεσοδιάστημα ζωής;») και ζ. η φιλοσοφία της ύπαρξης («ο κόσμος είναι κόσμος μόνον όταν αμφισβητείται» ή «ο άνθρωπος δεν είναι ζώο, είναι μια σάρκα ευφυής, αν και μερικές φορές ασθενής»). Κοντολογίς, το έργο θεματοποιεί το σύνολο της ζωής «που θέλει πολλή ισορροπία και κούραση».
 
Όσο περίπλοκα, δυσνόητα κι αντιφατικά και αν φαντάζουν όλ’ αυτά, η σκηνοθετική ματιά του Μιχάλη Βιρβιδάκη συνιστά καίριο μέσο προσπέλασης του έργου. Τόσο η ηθοποιία του ίδιου στον πρωταγωνιστικό ρόλο όσο και η σκηνοθεσία του, παίρνουν τον θεατή φιλικά απ’ το χέρι και του διηγούνται επεισόδια πότε με τη σωστή διακύμανση της φωνής και τη φροντισμένη κίνηση, πότε με σκηνοθετικά ευρήματα όπως το κολλάζ πάνω σε μουσαμά και πότε με το ταξίδι για το οποίο δίνουν έναυσμα συγκεκριμένα αντικείμενα. Εισερχόμενος στη σκηνή, ο Βιρβιδάκης μεταφέρει και τη σκευή της παράστασης. Αντίστοιχη με τα πολλά «εγώ» είναι και η πολλαπλή ουσία των χαρτιών που κρατά συνεχώς στα χέρια του και σκορπά, τα οποία συμβολίζουν τον ρόλο που έχει να υποδυθεί ο Ποιητής/Ηθοποιός - πρωταγωνιστής του έργου, τα βιώματα («τις πίκρες, τα δάκρυα» κ.λπ.), το «γραμμένο» της ζωής, «το πεπρωμένο» όπως ο ίδιος το ονομάζει, μα, σε ένα επόμενο επίπεδο και τα χαρτιά που όντως βρέθηκαν στο μπαούλο του Πεσσόα μετά τον θάνατό του. Το αποτέλεσμα όλων αυτών διπλό: αφενός η αναλογική και πρέπουσα απόδοση του έργου αφετέρου ένα άρτιο αισθητικό αποτέλεσμα και μια καλαίσθητη παράσταση.

Ο Αντώνης Παλιεράκης καλύπτει αρμονικά με την εκφραστικότητά του τις ανάγκες ενός ρόλου βουβού, μα συμπρωταγωνιστικού. Έξοχα τα σκηνικά και τα κοστούμια της Όλγας Βερυκάκη που αποδίδουν το κλίμα της εποχής. Τα αιωρούμενα αντικείμενα ταξιδεύουν τον θεατή μέσα στο μυαλό του πρωταγωνιστή του έργου κι αποτυπώνουν επιτυχώς τη γενικότερη διαταραγμένη νοητική του κατάσταση.

Μια παράσταση γεμάτη συμβολισμούς, φροντισμένη και ποιοτική, σαν αυτές στις οποίες μας έχει συνηθίσει το θέατρο Κυδωνία. Μια παράσταση που σίγουρα αξίζει να δει κανείς.


* Για περιορισμένο ακόμη αριθμό παραστάσεων στο θέατρο Κυδωνία. 
 
 
Πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα "Χανιώτικα Νέα"
 

Ή κάποιο της ανώνυμο ολόγραμμα...





















Ααρών Μνησιβιάδης          

Πρωὶ καὶ ἀνατέλλει πάλι Σάββατο...
 
                                                               Σάββατόν ἐστι· οὐκ ἔξεστί σοι ἆραι τὸν κράββατον
                                                                                                                                                Ἰω 5,10
                                                                                           Θὰ καίγονταν τὰ σπλάχνα τ’οὐρανοῦ
                                                                                                                          Διονύσης Καψάλης

 
Πρωὶ καὶ ἀνατέλλει πάλι Σάββατο
-ἡμέρα πρὸ πολλοῦ περαιωθεῖσα-
τὸ φῶς θ’ἀποκαλύψῃ ὅ,τι ἄβατο
ἐξίσωνε μὲ τ’ἄνισα τὰ ἴσα.
Πρωί· μὲ τροχαλίες κατεβάζουνε
τὰ σπλάχνα τ’οὐρανοῦ κι ὑπερμεγέθη
συρμάτινα σχοινιὰ τὴν γῆ τραντάζουνε
-ὁ σπάγκος τὶς παλάμες σου ἀλέθει.


Πλατφόρμες, γερανοί, ἀλυσοπρίονα·
ξεστήνουνε τῆς νύχτας τὴν ἐξέδρα,
τὸν χρόνο αἰωρούμενη δυσοίωνα
μετρᾷ σὰν ἐκκρεμὲς ξανὰ ἡ Φαίδρα,
ἡ μέρα μεταδίδεται σὰν πρόγραμμα
γραμμένο σὲ κασσέτα: ἡ Ῥεβέκκα
ἢ κάποιο της ἀνώνυμο ὁλόγραμμα,
ἡ Θάμαρ, τελοσπάντων, μιὰ γυναῖκα


θὰ πάρῃ στὸν λαιμό της δῆθεν θύματα
τοὺς ἄντρες (πάντα οἱ ἴδιες ἱστορίες),
οἱ κήρυκες, οἱ ῥήτορες στὰ βήματα,
οἱ φόβοι, οἱ χαμένες εὐκαιρίες.
Αἰῶνες σὲ διάδρομο ποὺ κύλησαν,
θαρρεῖς γυμναστικῆς καὶ τώρα νιώθεις
τὴν κούρασι, οἱ πνεύμονες ξεχείλισαν
καὶ σκέφτεσαι πὼς δὲν ἐδικαιώθης.


Καὶ σκέφτεσαι προς τι ἡ μετακόμισι,
σφυριὰ καὶ τροχαλίες καὶ πριόνια
(ἡ ὥρα περασμένες πῆγε δυόμιση)
ἀφ’οὗ ἀκινητοῦνε καὶ τὰ χρόνια;
Πρωὶ καὶ ἀνατέλλει πάλι Σάββατο,
μονάχα Σάββατο· τὸ ἤξερες κι ἐν τούτοις
στὶς πλάτες σου κουβάλησες τὸν κράβαττο
(μ’ἐκεῖνον θὰ σὲ εἶχε τοῦ χεριοῦ της).


19/10/12

MISTERO BUFFO...




MISTERO BUFFO: Στα χνάρια των δυτικών κωμικών του Μεσαίωνα


Όποιος θέλει καλό θέατρο να δει,
κάτι διαφορετικό να ζήσει,
να γελάσει και πολύ,
το "Mistero Buffo" ας αναζητήσει!!


Πού θα το βρει; Παραμυθίας 28 στο Γκάζι, Παρ-Σαβ-Κυρ, 
αυτήν και την επόμενη εβδομάδα.


Από την ομάδα ΤΣΙΡΙΤΣΑΝΤΣΟΥΛΕΣ

18/10/12

Γι' αυτό σου λέω...
















 
Τάσος Λειβαδίτης


Έρωτας

Κι όταν πεθάνουμε να μας θάψετε κοντά κοντά
για να μην τρέχουμε μέσα στη νύχτα να συναντηθούμε.


***

Πείρα αιώνων

Γι' αυτό σου λέω, μην κοιμάσαι: είναι επικίνδυνο. Μην ξυπνάς:
 θα μετανιώσεις.


***


Καθ' ημέραν βίος

Οι άνθρωποι βιάζονται: έγνοιες, βιοτικές συνθήκες, όνειρα, 
       συμβιβασμοί - 
πού καιρός να γνωρίσουν τη ζωή τους.


16/10/12

Νέοι Ήχοι στο Παμπάλαιο Νερό...



Από αυτήν την εβδομάδα ξεκινάει ουσιαστικά και επίσημα η συνεργασία μας στη μόνη διαδικτυακή, εν προόδω ανθολογία σύγχρονης ποίησης:

Νέοι Ήχοι στο Παμπάλαιο Νερό!


Η πανάρχαια κοίτη της έμμετρης ποίησης, με το ολοένα ανανεούμενο,
 γάργαρο νερό της... 


Ανθολόγοι Β περιόδου: Κώστας Κουτσουρέλης, Σοφία Κολοτούρου, 
Ααρών Μνησιβιάδης, Θάνος Γιαννούδης, Έλενα Σταγκουράκη

Εικαστική επιμέλεια: Μαρία Γιαγιάννου

Ο μέσα μου Αδάμ ξανά πηλός...



Ααρών Μνησιβιάδης

ΓΕΝΕΘΛΙΑ 2011


Ὁ χρόνος ποὺ μετροῦν οἱ ἡμεροδεῖχτες
ιδού, μοῦ ἀποδίδεται διπλός,
ἐντόκως, μὲ τὶς μέρες καὶ τὶς νύχτες
ἐπάνω στὸ τραπέζι ἰσοσκελῶς
σὲ δίκαιη μοιρασιά· κάποιος τυφλὸς
θ’ἀνέλαβε τὸν ῥόλο διανομέα
καὶ λάμπει τῆς ζωῆς μου ὁ πακτωλὸς
ἀπόψε, στοῦ Ὀκτώβρη τὶς ἐννέα.

Γεμίζω παρελθὸν τοὺς καταψῦχτες:
βλεφάρων τρεμουλιάσματα, ὁ θολὸς
στὰ μάτια δισταγμός, οἱ καληνύχτες
μετέωρες, σὰν κόλαφος δειλός,
ὁ μέσα μου Ἀδὰμ ξανὰ πηλός
καὶ μία ἀσχημάτιστη ἰδέα.
Καινούργιος παραμένω καὶ παλιός
ἀπόψε, στοῦ Ὀκτώβρη τὶς ἐννέα.

Κεράκια, τῆς ψυχῆς μου ἀνεμοδεῖχτες,
στὴν τούρτα καρφωμένοι ἐπισφαλῶς,
τοῦ πρὶν καὶ τοῦ μετὰ λαθραιμομῖχτες,
ἀκοῦστε τὴν εὐχὴ ποὺ ἕνας τρελὸς
καὶ πρόβατο μονάχο, ἀπολωλός,
σὰν δέησι ἀναπέμπει φευγαλέα:
νὰ μείνῃ αἰωνίως σιωπηλὸς
ἀπόψε, στοῦ Ὀκτώβρη τὶς ἐννέα.

Κι ἂν τοῦτο δὲν μπορεῖτε παντελῶς,
τοὐλάχιστον ἂς σβήσετε παρέα
ἐσεῖς καὶ κάθε μνήμης μου ὁ δαυλὸς
ἀπόψε, στοῦ Ὀκτώβρη τὶς ἐννέα.

3/10/12

Ξαναπαντρευόμαστε...!




Η "Ψυχολογία Συριανού συζύγου" 
για δεύτερη συνεχόμενη θεατρική περίοδο
 στο Θέατρο του Νέου Κόσμου.


Όποιος την χάσει, το φταίξιμο δικό του!


Περί νυμφώνος...



“Love and marriage…”


«Ψυχολογία Συριανού συζύγου»
Εμμανουήλ Ροΐδη
Θέατρο Νέου Κόσμου
Μάιος 2012


Απ’ αλλού το περιμέναμε κι απ’ αλλού μας ήρθε! Άλλοι είχαν υποσχεθεί την «αναβάπτιση στις ρίζες και μια αναδημιουργία της παράδοσης» κι άλλοι είδαμε να το επιτυγχάνουν και να το προσφέρουν απλόχερα στο κοινό. Στη δεύτερη κατηγορία κατατάσσεται δικαιωματικά η δραματοποίηση του ροϊδικού διηγήματος απ’ την ομάδα Gaff, η οποία πέρα απ’ τα παραπάνω, έδωσε και κάτι άλλο, ανεκτίμητο: καλό θέατρο!

Το σατιρικό διήγημα του Ροΐδη με τον ιδιότυπο χαρακτήρα του που προκύπτει απ’ το συνδυασμό διαφόρων αφηγηματικών τρόπων, πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Το Άστυ» στα 1894. Θέμα του, το παντού και πάντα επίκαιρο ερώτημα αν ο γάμος «είναι ο τάφος του έρωτος», καθώς και η φυσιογνωμία και οι απαιτήσεις του έγγαμου βίου. Ο Ροΐδης εξιστορεί βήμα-βήμα τη «συζυγική ενηλικίωση» θα λέγαμε του Συριανού, ο οποίος μαθαίνει ν’ αντέχει τόσο τη σύζυγό του, με τα καπρίτσια της, όσο και τον ίδιο του τον εαυτό, με τη ζήλεια, την ανυπομονησία και την έλλειψη κάποτε κατανόησης απέναντί της. Το δίχως άλλο, ο γάμος σήμανε το τέλος της «τακτικής και μακαρίας εκείνης καταστάσεως», στην οποία βρισκόταν πρωτύτερα ως εργένης και την οποία ενεθυμείτο «με τον φλογερόν πόθον με τον οποίον ενθυμείται ο άρρωστος τον καιρόν όπου ήτο υγιής». Ωστόσο, μετ’ ολίγου καιρού και στο τέλος του διηγήματος, καταλήγει στο συμπέρασμα πως είναι άδικο κι αχάριστο ν’ ανήκει «εις τους μεμψιμοίρους εκείνους, τους κηρύττοντας τον κόσμον κακοκαμωμένον, δια τον λόγον ότι τα ρόδα έχουσιν ακάνθας». Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι έλεγαν ότι «αγαθά κόποις κτώνται», ρήση που η λαϊκή σοφία απέδωσε ως «κάθε καλό και δύσκολο». Να είναι όντως αυτή η λύση μιας αρμονικής συμβίωσης ή να χρυσώνει άραγε ο Συριανός το χάπι του; Την απάντηση την αφήνουμε στην κρίση καθενός, τόσο για την ερμηνεία του έργου, όσο και για την πράξη της προσωπικής του ζωής.

Η παράσταση στο θέατρο του Νέου Κόσμου είναι από τις ευτυχέστερες περιπτώσεις δραματοποίησης λογοτεχνικού έργου και μεταφοράς του στη σκηνή, κατορθώνοντας όχι μόνο ν’ αποδώσει το κείμενο, αλλά, πολύ περισσότερο, να το αναδείξει! Η ευφάνταστη και πλούσια σκηνοθεσία της Σοφίας Καραγιάννη συνέβαλε σ’ αυτό καταλυτικά, με χιούμορ πηγαίο. Και τι δεν περιείχε: από παντομίμα, χορούς, προσευχή, πρόσθετους διαλόγους-ευφυολογήματα σε ξένες γλώσσες (απ’ τις ελάχιστες φορές που κάτι τέτοιο έχει λόγο ύπαρξης κι εντάσσεται αρμονικά στην παράσταση), έως και «κονταροχτύπημα» εν είδει μπαστουνομαχίας. Η αποτύπωση των προσωπικών στιγμών του ζεύγους μάς μετέφερε με την «ελευθεροστομία» της μάλλον στο σήμερα, φροντίζοντας για μια επικαιροποίηση όχι απαραίτητα αρνητική. 

Ο Συριανός Ιωσήφ Ιωσηφίδης (διότι στιγμήν δεν επιστεύσαμεν πως κατάγεται εκ Ναούσης) σήκωσε στις κάθιδρες πλάτες του, ως άλλος αρσιβαρίστας, το βάρος ενός ρόλου απαιτητικού με απόλυτη επιτυχία. Με μια εκφραστικότητα σε πρόσωπο και σώμα αξιοζήλευτη από κάθε ηθοποιό, απέδωσε με τον πληρέστερο κι απολαυστικότερο τρόπο τις ψυχικές μεταπτώσεις άλλοτε ενός ερωτοχτυπημένου κι ευάλωτου, άλλοτε ενός ζηλότυπου κι εξοργισμένου κι άλλοτε ενός ασυγκράτητου και παθιασμένου συζύγου. Εύγε και πάλι εύγε!

Η συμπρωταγωνίστριά του, Ειρήνη Μουρελάτου, σ’ έναν ρόλο πολυσύνθετο κι εξίσου απαιτητικό, ενσάρκωσε εύστοχα και με λαμπρές μεταμορφώσεις σε πρόσωπο, στήσιμο και κίνηση, χαρακτήρες πολλαπλούς: τόσο την κοκέτα και την ανήκουσαν «μάλλον εις το γένος των παγονίων Χριστίναν», όσο και την «σαραντάραν παρθένον» με το «υπερώριμον κάλλος», Κλεαρέτην Γαλαξίδη, καθώς και τον «πλέον διεστραμμένον των Συριανών, αδιάντροπον ως πίθηκον και κυνικώτερον του Διογένους», Ευάγγελον Χαλδούπην. Χάρισε το γέλιο, άλλοτε ως αυτάρεσκη και ναζιάρα σύζυγος, άλλοτε ως πικραμένη κι απογοητευμένη δεσποινίς κι άλλοτε ως χήρος ανήρ, όμοιος με δράκουλα. 


Στο καλαίσθητο αποτέλεσμα καίρια ήταν και η συμβολή της μουσικής του Αλέξανδρου Εμμανουηλίδη, των σκηνικών της Δέσποινας Γαμβρούδη και των κοστουμιών της Αγγελικής Καραμούτσου. Γι’ άλλη μια φορά αποδείχτηκε περίτρανα πως στην Ελλάδα το μεγάλο Θέατρο γίνεται μάλλον σε μικρότερες σκηνές.

Η παράσταση επιβάλλεται να συνεχιστεί και την επόμενη θεατρική περίοδο! Συνιστάται δε ανεπιφύλακτα και για την αντικαταθλιπτική της δράση, πολύτιμη για τις μέρες που έρχονται και θα ’ναι ακόμη πιο δύσκολες. Συνιστώμενη δοσολογία: συχνή, αναλόγως βαρύτητος της καταστάσεως. Αντεδείξεις: ουδεμία! 100% ηλεγμένο προϊόν.





Έλενα Σταγκουράκη
23.05.2012



Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό "Νέα ευθύνη", (Ιούλιος - Αύγουστος 2012)