Adagio in G Minor - Albinoni

Ω Θεέ μου...

Raúl Gómez Jattin

Προσευχήσου ό,τι ξέρεις

Ω Θεέ μου
Εσύ που δεν υπάρχεις
είσαι τυχερός
μην έχοντας να προσέχεις
ολόκληρο τ´ανθρώπινο το γένος
Εγώ αντιθέτως
κάθε μέρα πεθαίνω
Με τον πόνο του τρελού
που οι άλλοι καταστρέφουν
Πεθαίνω με το ζητιάνο
Υποφέρω με τον ερωτευμένο
Υποφέρω
Με τη γυναίκα υπό περιορισμόν
σε ένα καταγώγιο
Θρηνώ
κι είμαι πάλι μόνος
να τρώω το ξερό ψωμί της ξενιτιάς
μέσα σε τόσον κόσμο
που φορές-φορές αγαπώ.

Mετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

************************

Reza lo que sepas

Oh Dios
Tú que no existes
eres afortunado
de no tener que cuidar
todo el género humano
En cambio yo
muero cada día
Con el dolor del loco
que destruyen los otros
Con el mendigo muero
Con el enamorado sufro
Sufro
Con la mujer confinada
en un bar musical
Lloro
y vuelvo a estar solo
a comer el agrio pan del exilio
entre tanta gente
que a veces amo.

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Poeticanet, τεύχος 14 (Μάρτιος 2011)

Κι έκανα λέξη στο χαρτί...

Θεοδόσης Βολκώφ

Το βλέμμα που ανταλλάξαμε...

To βλέμμα που ανταλλάξαμε

μες στη σιωπή

και που φωτιά δεν πήρε

και δεν έγινε φιλί

κι από τη μνήμη σου έσβησε

κι έκανα λέξη στο χαρτί

πύρινος στέκει επάνω μας

κριτής μας γιατί ζει·

θα φύγεις θα χαθώ

ποιος ξέρει ποια στιγμή

μα είναι γραφτό στην κόλαση

να σμίξουμε φρικτοί

μια παγωμένη κόλαση

χτισμένη από σιωπή·

θα σε κοιτάζω αιώνια

θα με κοιτάς κι εσύ

και θα ’μαι δίχως γλώσσα

και θα ’σαι δίχως ακοή

τόσο κοντά και όμως

για πάντα οι μακρινοί

γιατί κι οι δυο μας ένοχοι

κι οι δυο αμαρτωλοί

Εγώ γιατί σε ντράπηκα

γιατί φοβήθηκες Εσύ.

© Θεοδόσης Βολκώφ

Σαν ένα ακόμη σκοτάδι, άλλη μια νύχτα...

Idea Vilariño 

Είσαι μόνος, κι εσύ…

Είσαι μόνος, κι εσύ.

Εγώ δεν αγγίζω τη ζωή σου, τη μοναξιά σου, το μέτωπό σου,

εγώ δεν είμαι στις νύχτες σου παρά λίμνη, ποτό,

τίποτα περισσότερο από μια λίμνη βαθειά

από όπου να πιεις μπορείς και με τα μάτια κλειστά ακόμη,

ξεχασμένος.

Για ’σένα είμαι σαν ένα ακόμη σκοτάδι, άλλη μια νύχτα,

προκαταβολή θανάτου

που φτάνει μια μέρα, κρύα, κι ο άνθρωπος περιμένει, αναμένει,

και φτάνει ,κι εκείνος παραδίδεται στη νύχτα, σε ένα στόμα,

κι η απόλυτη η λήθη τον τυφλώνει, τον εξοντώνει.

Δίχως όρια η νύχτα,

ξάγρυπνη, καθάρια, μόνη,

αποζητά τον έρωτα, άγγελο της κάθε πράξης...

Μόνος είσαι, κι εσύ.

Εκστατικός, διάφανος, ουράνιος, ψυχανεμισμένος,

αφέσου στη στιγμή.

Μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

****************************

Estás solo, lo mismo...

Estás solo, lo mismo.
Yo no toco tu vida, tu soledad, tu frente,
yo no soy en tu noche más que un lago, una copa,
más que un profundo lago,
en que puedes beber aún cerrados los ojos,
olvidado.
soy para ti como otra oscuridad, otra noche,
anticipo de la muerte,
lo que llega en el día frío el hombre espera, aguarda,
y llega y él se entrega a la noche, a una boca,
y el olvido total lo ciega y lo anonada.

Sin límites la noche,
pura, despierta, sola,
solícita al amor, ángel de todo gesto…

Estás solo, lo mismo.
Ebrio, lúcido, azul, olvidado del alma,
concédete a la hora. 

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Poeticanet, τεύχος 11 (Δεκέμβριος 2009)

Scarlatti

Ποιος αφόρισε τα μάγια και τα λύνει;

 

Ποίηση αναδυόμενη

Διονύσης Καψάλης

«Εδώ κι εκεί»

Εκδ. Άγρα, 2010

«Ψηλά ο Θεός, με κεραυνούς κι εκλείψεις,/ κι εδώ, κάτω στη γη, μονάχα εμείς,/ τα φοβισμένα όντα της στιγμής,/ οι ταξιδιώτες της αιώνιας θλίψης.» Γραμμένα μεταξύ τέλη Ιουλίου κι Οκτωβρίου 2010 –σημαδιακή η 23^η του μήνα στο πρώτο και το τελευταίο ποίημα της συλλογής;– τα δεκατέσσερα δεκατετράστιχα του Καψάλη απαρτίζουν την τελευταία του ποιητική συλλογή, στην οποία την πρωτοκαθεδρία έχει ο θάνατος, το φευγαλέο πέρασμα του ελάχιστου, φοβισμένου ανθρώπου από την αιωνιότητα του σύμπαντος.

O Καψάλης στα σονέτα του τον ονομάζει δημιουργικά «επιστροφή», «ύπνο ανεμπόδιστο», «πυθμένα απύθμενο», το «Εκεί». Το πράττει, δίχως να γίνεται απαισιόδοξος ή μοιρολάτρης, αλλά αντιθέτως με ρεαλισμό που φτάνει κάποτε να γίνεται μακάβριος, μιλώντας για τον «άθλιο που θα ’ρθει να μεταφέρει αλλού τα κόκαλά μου». Επιτυγχάνει δε στόχο διπλό: αφενός εκφράζει και ξεπερνά τη δική του αγωνία, αφετέρου συμφιλιώνει τον αναγνώστη με την ιδέα του αναπόφευκτου. 

Κατά τρόπο συνεπή επιλέγει και το φόντο του: η νύχτα, το φεγγάρι στις διάφορες φάσεις του, τα αστέρια, ο ύπνος, η ανάμνηση, ένα μαχαίρι ή νυστέρι, συνιστούν σταθερά μοτίβα προσδιορισμού του ποιητικού του χωρόχρονου, όντας τα ίδια ταυτοχρόνως και σύμβολα του ταξιδιού στο επέκεινα. Το «φεγγάρι στη χάση» είναι η ζωή που συρρικνώνεται, ενώ αλλού, το «μισό (του φεγγαριού) που πέφτει σαν άδειο ρούχο στον αιώνα» είναι τα περασμένα χρόνια που συμπίπτουν με τον κάτι παραπάνω από μισό αιώνα ζωής του ποιητή. 

Ο τόνος του Καψάλη, αληθινά τραγικός, θυμίζει χορό σε αρχαίο δράμα που αναρωτιέται: «Ποιος έχτισε την πόρτα και ποιος κλείνει/ το κρίμα και τον κρότο του πολέμου/ σ’ αυτό το ήσυχο όνειρο – ποιος, θε μου, / αφόρισε τα μάγια και τα λύνει;» Η τραγικότητα αυτή συνεπαίρνει τον αναγνώστη κι οφείλεται στο πανανθρώπινο θέμα που θίγεται, στη λυρική φωνή του ποιητή και σ’ έναν σταθερό εσωτερικό ρυθμό, φαινομενικά αυθύπαρκτο. 

Επιπλέον, η ποίηση του Καψάλη είναι συγκινητικά ανθρώπινη, πράγμα που δεν οφείλεται αποκλειστικά στη θεματολογία. Πέρα από τα καθολικά θεματικά δίπολα (ζωή και θάνατος, ειρήνη και πόλεμος, ομορφιά κι ασχήμια), είναι η ειλικρινής αγωνία, η ζεστή συγκατάβαση, ακόμη κι ο θρήνος για τον πόνο «στις γειτονιές του ανθρώπου» που δηλώνουν την αγάπη του ποιητή για τον άνθρωπο, για τις μητέρες «με τ’ άγρια μάτια», τις «μεγαλωμένες στους λυγμούς του ανέμου».

Με χρώματα λυρικά περιγράφονται «τα κορίτσια που κεντάν/ στο τρυφερό τους δέρμα τον ανθό/ του πόθου», με την ανησυχία του ποιητή αν, μέσα στον αγνό ερωτισμό τους «θα ‘ρθουν άραγε να πουν/ τρισάγιο για εκείνους που αγαπούν/ εδώ στη γη…» Απ’ την άλλη, ο Καψάλης αναλογίζεται με τρόπο εξίσου λυρικό το σκοτάδι που θα γίνει μαχαίρι για να μοιράσει τον έναν εδώ και τον άλλον άγνωστο πού, πάντως αλλού.  Όσο για το συνεχές ηχητικό παιχνίδι, ένα μουσικό και γλαφυρό μέσο αφήγησης του ποιητή, συνιστά «βάλσαμο … στην τόση/ λύπη και φλόγα της πληγής...»

Αυτό όμως που εκπλήσσει θετικά ακόμη και τον υποψιασμένο αναγνώστη του Καψάλη είναι η τεχνική αρτιότητα των τελευταίων αυτών ποιημάτων. Όλα τους σονέτα, κάποια μάλιστα στην πιο αυστηρή και κλασική τους μορφή, κατά το παράδειγμα του Πετράρχη, αποδεικνύουν πώς μια τόσο «παλιά» μορφή μπορεί να διατηρεί την ουσία και το νόημά της και να προσφέρει αισθητική τέρψη, αιώνες αργότερα. Παρά την ιδιαίτερα απαιτητική και «σφιχτή» δομή του σονέτου, οι στίχοι του Καψάλη θυμίζουν τρεχούμενο νερό, με ρίμες αβίαστες, πρωτότυπες κι απολαυστικές. Από την άλλη, η αυστηρότητα της μορφής συμπορεύεται με την αυστηρή συνοχή που διέπει ολόκληρη τη συλλογή, τόσο θεματολογικά (όπως αναφέρθηκε ήδη), όσο και υφολογικά και γλωσσικά. Η πύκνωση του λόγου φτάνει στον μέγιστο βαθμό, αυτόν που επιτρέπει να ειπωθεί το απαραίτητο χωρίς να γίνει η γλώσσα άκαμπτη.  Πέρα όμως από το δεδομένο πλαίσιο, στο οποίο εντάσσονται, οι στίχοι της συλλογής είναι στίχοι αψεγάδιαστοι, καθένας απ’ τους οποίους δίνει την εντύπωση του μόνου δυνατού. Σαν σε παζλ αποτελούμενο από αναρρίθμητα κομμάτια, ο ποιητής ψάχνει «εδώ κι εκεί» και βρίσκει τελικά μέσα στην απεραντοσύνη των δυνατών συνδυασμών το σωστό ταίρι, δηλαδή το σωστό στίχο, τη σωστή λέξη.

Ο Καψάλης παρατηρεί: «Πλέοντας σε πελάγη παρακμής,/ …, μια νέα καρτερούμε ανάδυση/ κι ανώδυνα βουλιάζουμε – κι εμείς/ κι οι απωλεσμένοι μας παράδεισοι.» Ο ίδιος όμως δεν καρτερεί απλώς, αλλά αποδεικνύει εμπράκτως, εν προκειμένω εμμέτρως, ότι στη θάλασσα της ποίησης ολοένα αναδύεται.

Έλενα Σταγκουράκη

Αθήνα, 28.02.2011 

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό "Κουκούτσι", τεύχος 4 (καλοκαίρι-φθινόπωρο 2011)

Que no me sea indiferente...

Σαν τον αητό φτερούγαγε στη στράτα...

Γι' αυτή σου τη σφαίρα, κατάστηθα...

                                                            

Οι νεκροί του Πολυτεχνείου:

16 Νοεμβρίου 1973

1. Σπυρίδων Κοντομάρης (ετών 57, 20.30)
2. Διομίδης Κομνηνός (ετών 17, 21.30)
3. Σωκράτης Μιχαήλ (ετών 57, μεταξύ 22.30 & 23.00)
4. Βασίλειος Φάμελλος (ετών 26, 23.30)
5. Torill Engeland Magrette (ετών 22, 23.30)
6. Γεώργιος Σαμούρης (ετών 22, 24.00)
7. Δημήτριος Κυριακόπουλος (βραδυνή ώρα – κατέληξε 19/11/73)
8. Σπύρος Μαρίνος (Γεωργαράς) (ετών 35, βραδυνή ώρα)

17 Νοεμβρίου 1973

9. Νικόλαος Μαρκούλης (ετών 24 , πρωινή ώρα, κατέληξε 19/11/73)
10. Αικατερίνη Αργυροπούλου (ετών 76, 10.00, κατέληξε Μάιο ’74)
11. Στυλιανός Καραγεωργής (ετών 19, 10.15)
12. Μάρκος Καραμανής (ετών 23, 10.30)
13. Αλέξανδρος Σπαρτίδης (ετών 16, 10.30-11.00)
14. Δημήτριος Παπαϊωάννου (ετών 60, 11.30)
15. Γεώργιος Γερτζίδης (ετών 48, 11.30)
16. Βασιλική Μπεκιάρη (ετών 17, 12.00)
17. Δημήτρης Θεοδωράς (ετών 5 1/2, 13.00)
18. Αλέξανδρος Βασίλειος (Μπασρί) Καράκας (ετών 43, 13.00)

18 Νοεμβρίου 1973

19. Αλέξανδρος Παπαθανασίου (ετών 59, 10.00)
20. Ανδρέας Κούμπος (ετών 63, 11.00, κατέληξε στις 30/1/1974)
21. Μιχαήλ Μυρογιάννης (ετών 20, 12.00)
22. Κυριάκος Παντελεάκης (ετών 43, 12.00-12.30)
23. Ευστάθιος Κολινιάτης (κατέληξε στις 21/11/73)

ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ:

ΣΥΛΛΗΨΕΙΣ:
866 συλλήψεις (716 άντρες & 150 γυναίκες), ειδικότερα:
456 εργάτες - οικοδόμοι
49 φοιτητές του Πολυτεχνείου
268 φοιτητές άλλων σχολών
74 μαθητές/τριες γυμνασίων

ΘΥΜΑΤΑ:
1. Από τα σώματα ασφαλείας (αστυνομία - χωροφυλακή)
13 φόνοι
83 απόπειρες ανθρωποκτονίας
(81 άντρες & 15 γυναίκες)
750 τραυματισμοί πολιτών

2. Από τον στρατό
11 φόνοι
45 απόπειρες ανθρωποκτονίας
(45 άντερς & 11 γυναίκες)
350 τραυματισμοί πολιτών

Η ΕΠΙΣΗΜΗ ΛΙΣΤΑ ΚΑΙ ΟΙ 16 ΑΓΝΩΣΤΟΙ ΝΕΚΡΟΙ:
Η λίστα που διαβάζεται κάθε χρόνο στην επέτειο του πολιτεχνείου περιλαμβάνει 88 ονόματα μέσα στην οποιά περιλαμβάνονται τα θύματα της χούντας από την 21/5/1967 έως και την 23/7/1974.
Οι επίσημοι νεκροί της βραδυάς του πολυτεχνείου με ονοματεπώνυμο ανέρχονται στους 23.
Πρόσφατα βγήκε στην επιφάνεια και μια λίστα 16 ανώνυμων νεκρών για τους οποίους υπάρχουν συγκεκριμένες μαρτυρίες για την τοποθεσία και τον χρόνο της απώλειάς τους.

ΠΗΓΗ:Ταχυδρόμος 15/11/2003, τεύχος 194
Έρευνα: Πάνος Μπαΐλης

Gently...

Ακολουθώντας την...

Idea Vilariño

Όχι να πω…

Όχι να πω

να πω όχι

στο κατάρτι να δεθώ

μα

ελπίζοντας να το γυρίσει ο άνεμος

η σειρήνα να ανεβεί και με τα δόντια

τα σχοινιά να κόψει και στο βάθος να μ’ αρπάξει

όλο όχι λέγοντας όχι όχι

μα ακολουθώντας την.

Μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

*************************

Decir no...

Decir no
decir no
atarme al mástil
pero
deseando que el viento lo voltee
que la sirena suba y con los dientes
corte las cuerdas y me arrastre al fondo
diciendo no no no
pero siguiéndola.

 

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό "Το δέντρο", Οκτώβριος 2011

Παρά τις στιχουργίες των ανθρώπων...

Idea Vilariño

Η θάλασσα πηγάδι είναι, σκότος...

Η θάλασσα πηγάδι είναι, σκότος,

τα αστέρια απλώς πηλός που λαμπυρίζει,

η αγάπη όνειρο και τρέλας κρότος,

η νύχτα κίτρινη μεμιάς γυρίζει.

Τα αστέρια απλώς πηλός που λαμπυρίζει,

η θάλασσα πικρού νερού πηγάδι,

η νύχτα κίτρινη μεμιάς γυρίζει,

η νύχτα με του ψύχους το ψεγάδι.

Η θάλασσα πικρού νερού πηγάδι,

παρά τις στιχουργίες των ανθρώπων,

η θάλασσα πηγάδι είναι, σκότος.

Η νύχτα με του ψύχους το ψεγάδι,

παρά τις στιχουργίες των ανθρώπων,

η αγάπη όνειρο και τρέλας κρότος.

Μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

***********************

El mar no es más que un pozo de agua oscura...

El mar no es más que un pozo de agua oscura,
los astros sólo son barro que brilla,
el amor, sueño, glándulas, locura,
la noche no es azul, es amarilla.

Los astros sólo son barro que brilla,
el mar no es más que un pozo de agua amarga,
la noche no es azul, es amarilla,
la noche no es profunda, es fría y larga.

El mar no es más que un pozo de agua amarga,
a pesar de los versos de los hombres,
el mar no es más que un pozo de agua oscura.

La noche no es profunda, es fría y larga;
a pesar de los versos de los hombres,
el amor, sueño, glándulas, locura.

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό "Το δέντρο", Οκτώβριος 2011

Ήδη από τα 1700...

"Τρεις οι μέθοδοι της επιβίωσης:

Επαιτεία, κλοπή, εργασία."

Honoré Gabriel Victor Marquis de Mirabeau 

(1749 – 1791)

Ο ρόλος του απλού παρατηρητή δεν μας ταιριάζει, αλλά μας είναι και αδύνατος...

Την εμπιστοσύνη, όπως και το σεβασμό, δεν την απαιτείς, την κερδίζεις!

Κι άλλες φορές εφευρέθηκαν αόρατες απειλές προκειμένου να εκβιαστεί η κοινή γνώμη. Όποιος καταφεύγει όμως στον εκβιασμό, το παιχνίδι το έχει χάσει.

Είναι απαράδεκτο, σε μια τέτοια κρίσιμη καμπή της ελληνικής κι ευρωπαϊκής ιστορίας να χρησιμοποιείται ο εκβιασμός σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο, χάριν προσωπικού οφέλους.

Είναι οδυνηρό, σ’ έναν τόπο που πάσχει και πασχίζει να επιβιώσει, η πολιτική ηγεσία να ενδιαφέρεται αποκλειστικά και μόνο για την παραμονή στην εξουσία ή τη διαδοχή σε αυτήν. H στάση ανευθυνότητας εκείνων, των οποίων ευθύνη και κύριο μέλημα υποτίθεται ότι είναι το καλό του λαού, δικαιώνει κάθε αντίδραση των πολιτών. 

Πώς, για πόσο και για ποιο λόγο να δεχτεί ένας λαός να βρίσκεται όμηρος εκβιασμών, στο "έλεος" πολιτικών αρχών που επανηλειμμένα καταχρώνται την εξουσία που τους δίνεται κάθε φορά, με μοναδικό κριτήριο "το μη χείρον, βέλτιστον"; Από πότε μια χώρα, με τους πολίτες της και το πολιτικό της σύστημα φέρει ταμπέλες ιδιοκτησίας που επιτρέπουν ακόμη και τον όλεθρο;

Πέρα από τα σκληρά οικονομικά μέτρα, είναι οι πολιτικές αποφάσεις, αυτές που ξεσηκώνουν το λαό. Ναι, πρέπει ν’ αλλάξουμε νοοτροπία εκ βάθρων. Για τη χρεοκοπία όμως δε θα ευθύνεται ο λαός, ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση, ούτε ο κόσμος όλος (πληρώνουν εξάλλου). Θα φταίνε τα πολιτικά παιχνίδια, η αδυναμία εφαρμογής μέτρων κι αποφάσεων, η μη συνεργασία κομμάτων, και μία γενικότερα καιροσκοπική και κακώς εννοούμενη πολιτική.

Ειρωνεία: Στην κοιτίδα της δημοκρατίας υφίσταται ογκώδες και βαθιά ριζωμένο δημοκρατικό έλλειμμα.

Η αιτία ας αναζητηθεί στο μεσογειακό μας ταμπεραμέντο, η δε σωτηρία...

(Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, οπότε δε θ’ αποτανθώ ακόμη στους Θεούς.

Συν Αθηνά και χείρα κίνει!)

Ε.Σ.

02.11.2011