Άννα Μπράιτενμπαχ: "Εύχρηστα ποιήματα"

Άννα Μπράιτενμπαχ – Εύχρηστα ποιήματα

Εισαγωγή, επιλογή, μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

Στο ράφι του βιβλιοπωλείου, στη ράχη ενός βιβλίου χρώματος... ροζ, διάβασα το όνομά της. Δεν την γνώριζα. Η περιέργεια με έκανε να ανασύρω τον τόμο και να ζητήσω από την υπάλληλο –τι θράσος!– τη διάρρηξη της ζελατίνης που τον περιέβαλε. Το –πέρα από ροζ– μεταμοντέρνο εξώφυλλο, παρά –ή ακριβώς λόγω– της συμπιεσμένης ανάμεσα σε κουζινικά γυναίκας, δε με απέτρεψε. Άρχισα, λοιπόν, να τον ξεφυλλίζω. 

Τι ανακάλυψα; Ανακάλυψα παραμυθένια, αν και μοναχικά, κρεβάτια, σαν αυτά που ο σύγχρονος τρόπος ζωής αναπαράγει, ανακάλυψα τη μανία της κτήσης και της κυριότητας σε μια υπερκαταναλωτική κοινωνία, ανακάλυψα ανάμεικτα συναισθήματα σε μια καθημερινότητα όπου και το πιο απλό γίνεται δύσκολο, ανακάλυψα ένα λαγό με ταχύτητα υπερταχείας, τον οποίο ο σημερινός άνθρωπος ποτέ δεν προλαβαίνει, ανακάλυψα ένα σαλιγκάρι που δεν βγαίνει πάντα απ’ το καβούκι του –αφού δεν έβρεξε!–, ανακάλυψα το, κάποτε, Πολύ του Λίγου –εδώ, οκ, ταυτίστηκα!–, ανακάλυψα ένα παιδί με τις ανησυχίες παιδιού της Συρίας, με τη διαφορά όμως ότι δε θα χρειαστεί να πεθάνει, ανακάλυψα μια γυναίκα με το ημερήσιο τελετουργικό μπωτέ μπροστά στον καθρέφτη, μια γυναίκα με επίγνωση του ‘αγαποβότανου’, μια γυναίκα που κοιτάζει στον ουρανό και βλέπει πιο ψηλά και απ’ το Θεό, μια Γυναίκα.

Ανακάλυψα μια ποιήτρια με έντονο ύφος, γοργό ρυθμό και κοφτό, συνεχές κι ευφυές παιχνίδι με τις λέξεις, σε επίπεδο είτε φωνητικό είτε ιδιωματικό, μια ποιήτρια που γνωρίζει τη φόρμα, γνωρίζει όμως και το περιεχόμενο.

Μια γυναίκα και μια ποιήτρια καθόλου ροζ και καθόλου ποστ μόντερν: την Άννα Μπράιτενμπαχ.

******************



                                    «Ο άνθρωπος δεν χρειάζεται να κατανοεί τον κόσμο,
                                    αρκεί να βρίσκει τη θέση του σε αυτόν.»
                                    Άλμπερτ Άινστάιν

Δεν το ξέρεις
πως ένα ποίημα
είναι κάτι σαν
φακός τσέπης;

Παλιοί γνώριμοι (Alte Freunde)

Κουζίνα καλημέρα!
λέω και φτιάχνω τον καφέ.
Τα λόγια νέτα, σκέτα,
και η ελευθερία ρεφενέ.

1000 και μία νύχτες (1000 und eine Nacht)

Η ερωμένη είμαι εγώ
του κρεβατιού μου:
της απτής απαλότητάς του,
της θαυμαστής του θέρμης,
λάτρης του αρώματός του
από νύχτες περασμένες
και ωραίες ιστορίες.

Κυριότητα (Besitz)

Όλα όσα έχω
όλα όσα μπορώ να θέλω
όλα όσα θέλω να έχω
όλα όσα μπορώ να πάρω
όλα όσα χρειάζομαι
όλα όσα μπορώ να έχω
όλα όσα μπορώ να φέρω
τα κουβαλώ.

Ανάμεικτα συναισθήματα (Gemischte Gefühle)

όταν δε βρίσκω
τη δεύτερη κάλτσα,
όταν τη σκάλα
κατεβαίνω μ’ ένα
πέλμα ζεστό
κι ένα κρύο
κι ανησυχώ
πώς η μέρα θα βγει.

Έκαστος εφ’ ω ετάχθη (Feldvorteil)

Όσο να τρέχω και ν’ αγωνιώ,
έκαστος στο είδος του —
στο τρέξιμο ο λαγός!

Ανάλυση (Analyse)

Τι να κάνω
που πέφτω στην παγίδα,
παρόλο που τη βλέπω;
Μοιραίο,
αφού πέφτω στη γοητεία της.

 


Φροντίδα (Fürsorgerin)

Φροντίζω καλά
τους δικούς μου –
άντρες, γυναίκες,
φίλους, παιδιά,
σκύλους, γατιά
και χελώνες,
στο δρόμο
ή αλλού –
μόνο όχι εμένα.

Τελετουργικό (Ritual)

Νωρίς
ένα κόκκινο να τρίψεις
στα χείλη που κοιμούνται

με ό,τι απέμεινε απ’ τη νύχτα
να σκουρύνεις
τα μάτια

το πρώτο φως
να παγιδεύσεις
στα βαθύχρωμα μαλλιά

Να ’σαι όμορφη
γι’ αυτή τη νέα μέρα.

Ημέρες αργίας (Schneckentag)

Είμαι σπίτι,
δεν ανοίγω.
Είμαι σπίτι,
δεν αφήνω
ψυχή να μπει.
Μάταια χτυπάτε,
έξω δε βγαίνω,
μάταια καλείτε,
σπίτι σάς στέλνω!

Καθησύχαση γιαλατζί (Falsche Beruhigung)

Ημιάγρια; –
Ποιος θέλει κάτι τέτοιο.

Μήλα και σκήπτρα (Äpfel und Zepter)

Υπάρχουν άντρες
που τις συζύγους
κάνουν δούλες
-αφού δεν είναι
κύριοι οι ίδιοι-,
στα πόδια μιας κυράς.

Το άστρο σου (Dein Stern)

Ήθελα
να ’μαι το άστρο σου
και πιο κοντά σου
να ’μαι
απ’ όλα τ’ άλλα
που μάταια
εκεί πάνω λάμπουν
– γιατί εγώ λάμπω
απ’ όλα περισσότερο!
απ’ όλα τους
λάμπω
περισσότερο
(για σένα) –
Είσαι τις νύχτες
τυφλός;

Βραχυπρόθεσμη παραίτηση (Kurze Kündigung)

Από το Λίγο
μπορεί όντως κανείς
να έχει ένα σκασμό.

Το παιδί (Das Kind)

ρωτά: Τι θα γίνει αν
γίνει πόλεμος;
Αδύνατον!
Και αν γίνει
πάντα πεθαίνουνε
τα άλλα παιδιά.

Τι να κάνω (Was soll ich denn machen)

Το μαύρο μου φανελάκι
έχει μια τρύπα στο πλάι –
πολλές φορές μου το είπανε,
από πέρσι το καλοκαίρι έτσι ήτανε
και τη λέω ‘τρύπα από πυροβολισμό’ –
πώς να τη ράψω με βελόνι
που έχει όνομα κι ολοένα μεγαλώνει;

Ανθοκομική αντάρτικου

Σε σημεία μαλακά και υγρά,
σε χώρους μικροσκοπικούς
όπου βρίσκεις λίγη γη, τη νύχτα,
βλασταίνει το αγαπόχορτο,
είδος λειχήνας και ίαμα
φυσικό για το Κακό,
που χώρο δεν αφήνει
για την κυριαρχία του φόβου.

Δόξα το Θεό (Gott sei Dank)

ο ουρανός είναι
προς τα πάνω
ανοιχτός

Σαστιμάρα (Verwunderung)

Μπορεί κανείς όντως
να μιλήσει για ευτυχία,
όταν έχει περάσει απ’ τη ζωή του
έστω για λίγο, φευγαλέα.
Τι γίνεται όμως σαν θελήσει
να μείνει λίγο παραπάνω;


*Η Άννα Μπράιτενμπαχ (Anna Breitenbach), συγγραφέας και δημοσιογράφος, γεννήθηκε το 1952 στην Έσση. Σπούδασε γερμανική φιλολογία και πολιτικές επιστήμιες. Ζει στη Γερμανία και στην Ιταλία.
 

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό "Νέο Πλανόδιον", 03.02.2017

 

Ερνέστο Καρντενάλ: o ιερέας, ο αντάρτης, ο ποιητής

Ο Ερνέστο Καρντενάλ και η «Θεολογία της Απελευθέρωσης»

Ο ιερέας, ο αντάρτης, ο ποιητής

 

Επιλογή, μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

 

Το τζην παντελόνι, η λευκή πουκαμίσα, ο μαύρος μπερές και το κατάλευκο γένι του Ερνέστο Καρντενάλ συνιστούν αναπόσπαστο κομμάτι της συλλογικής συνείδησης για την εποχή εκείνη που τα όνειρα έμοιαζαν πραγματοποιήσιμα και η λέξη «επανάσταση» σηματοδοτούσε την πορεία για την υλοποίησή τους. Το δε λογοτεχνικό του έργο συμβάδιζε πάντοτε με την πορεία της ζωής του. Ούτε τα γραπτά του πρόδωσαν ποτέ τη ζωή του, ούτε το αντίστροφο. Ο ίδιος πιστεύει σταθερά σε μια ποίηση «ανοιχτή σε καθετί» που μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο διήγησης, μια ποίηση δεκτική σε κάθε αναγκαία καταγγελία.

Στον Ερνέστο Καρντενάλ ανήκει αδιαμφισβήτητα η πιο γνώριμη ποιητική φωνή της Νικαράγουας μετά τον Ρουμπέν Νταρίο. Γεννημένος σε εύπορη οικογένεια το 1925 στη Γρανάδα της Νικαράγουας, εγκατέλειψε σύντομα τα προνόμια της κοινωνικής του τάξης. Το 1954, έχοντας συμμετάσχει στην αποτυχημένη απριλιανή επανάσταση εναντίον του Αναστάσιο Σομόσα Γκαρσία –δολοφόνου του Σαντίνο–, κατέφυγε σε ένα μοναστήρι κιστερκιανών στις Ηνωμένες Πολιτείες υπό την καθοδήγηση του μυστικιστή Τόμας Μέρτον, εμπειρία την οποία κατέγραψε στο βιβλίο του Γεσθημανή, Ky. Το 1965 χρίστηκε ιερέας στη Μανάγουα και ίδρυσε τη θρυλική κοινότητα της Σολεντινάμε, στη μεγάλη λίμνη Κοσιμπόλκα. Εκεί συμβίωναν ποιητές, ζωγράφοι και άλλοι καλλιτέχνες ώς την καταστροφή της κοινότητας από την Εθνική Φρουρά του Σομόσα. Από τα βιώματα στην κοινότητα αυτή προέκυψε το βιβλίο Το ευαγγέλιο του Σολεντινάμε, όπου ο Καρντενάλ αναλύει τα πιο γνωστά αποσπάσματα της Βίβλου από κομμουνιστική σκοπιά, βασιζόμενος στην πάλη των τάξεων. Έτσι κατάφερε να συμφιλιώσει αυτά που για πολλούς συνιστούσαν δύο ορκισμένους εχθρούς: το χριστιανισμό με τον κομμουνισμό. Ο Ερνέστο Καρντενάλ υπήρξε σημαιοφόρος της καλούμενης «Θεολογίας της Απελευθέρωσης» και συμμετείχε ενεργά στον αγώνα του Μετώπου των Σαντινίστας για την Εθνική Απελευθέρωση και την ήττα του δικτάτορα Σομόσα, δραστηριοποιούμενος κυρίως στον τομέα των διεθνών σχέσεων για την προσέλκυση ενίσχυσης. Με τη νίκη των Σαντινίστας στις 19 Ιουλίου 1979, ο Καρντενάλ ανέλαβε το αξίωμα του Υπουργού Πολιτισμού, στο οποίο παρέμεινε ώς το 1988, οπότε το εν λόγω υπουργείο καταργήθηκε λόγω της δυσχερούς οικονομικής κατάστασης της χώρας εν καιρώ πολέμου. Η πολιτική του δραστηριοποίηση ενόχλησε τα ανώτερα κλιμάκια στο Βατικανό κι έτσι ο Πάπας Ιωάννης Παύλος ο Β’, κατά την περίφημη επίσκεψή του στη Νικαράγουα το Μάρτιο του 1983, έσπευσε να τον «συνετίσει» για τη στάση του, πριν καλά-καλά πατήσει το πόδι του στο έδαφος. Οι εικόνες με τον γονυπετή Καρντενάλ ενώπιον ενός Πάπα με τεταμένο το δείχτη έκαναν το γύρο του κόσμου. Ο αγώνας του λαού της Νικαράγουας εναντίον της δικτατορίας και του βορειοαμερικανικού ιμπεριαλισμού αποτυπώθηκε στο έργο του με μοναδικό τρόπο, κυρίως στα βιβλία Ώρα μηδέν (όπου περιλαμβάνονται τα ανδραγαθήματα του εθνικού ήρωα της Νικαράγουας, Αυγούστου Σαντίνο) ή το Εθνικό Άσμα, αφιερωμένο στον αγώνα του Μετώπου των Σαντινίστας για την Εθνική Απελευθέρωση. Ο Καρντενάλ εγκατέλειψε αυτήν την παράταξη το 1994, μαζί με άλλους διανοούμενους και ιστορικά στελέχη της, λόγω της αυταρχικής ροπής που είχε αρχίσει να παίρνει και η ίδια υπό τον Ντανιέλ Ορτέγα*.

Παρά την προχωρημένη ηλικία του και έχοντας προταθεί αρκετές φορές για το Βραβείο Νόμπελ της Λογοτεχνίας, ο Καρντενάλ παραμένει στην εμπροσθοφυλακή, αντιμαχόμενος ό,τι σηματοδοτεί για τον ίδιο την επιστροφή της χώρας του στις αυταρχικές δομές της δικτατορίας, κυρίως μετά την επανεκλογή του Ορτέγα το 2006. Μαζί με πλήθος άλλων διανοουμένων της Νικαράγουας κατήγγειλε εκλογικές ατασθαλίες και διώξεις σε βάρος συγγραφέων και καλλιτεχνών, από τις οποίες ούτε ο ίδιος εξαιρέθηκε: τον καταδίκασαν για υποτιθέμενη δυσφήμιση, από την οποία είχε προηγουμένως ήδη απαλλαχθεί.

Όσον αφορά την ποίηση, ακολουθεί την ίδια γραμμή εξωτερίκευσης, την οποία ακολουθούσε πάντα, αφιερώνοντας τις δημιουργικές του προσπάθειες στην ανάδειξη περιπτώσεων αδικίας που παρατηρούνται σε ολόκληρο τον πλανήτη. 

Ντανιέλ Ροντρίγκες Μόγια

 

*ΣτΜ: Τότε, και για τους ίδιους λόγους, είχε εγκαταλείψει την παράταξη και η Νικαραγουανή ποίητρια Τζοκόντα Μπέλλι, με της οποίας το ποιητικό έργο έχουμε ασχοληθεί εκτενώς αλλού.

 

ΠΟΙΗΜΑΤΑ

 

Το κινητό (El celular)

Μιλάς στο κινητό
μιλάς μιλάς
και γελάς στο κινητό
χωρίς να ξέρεις πώς φτιάχτηκε
λιγότερο δε πώς λειτουργεί
δεν πειράζει όμως
    το κακό είναι πως αγνοείς
    όπως κι εγώ αγννοούσα
    πως πολλοί πεθαίνουν στο Κονγκό
    χιλιάδες των χιλιάδων
    γι’ αυτό το κινητό
    πεθαίνουν στο Κονγκό
στα βουνά του έχει κολτάνιο
    (πέρα από χρυσάφι και διαμάντια)
χρήσιμο για τους πυκνωτές
των κινητών τηλεφώνων
    για τον έλεγχο μεταλλευμάτων
    πολυεθνικές εταιρείες
    διεξάγουν ατέρμονο πόλεμο
    5 εκατομμύρια νεκροί σε 15 χρόνια
και δεν θέλουν να μαθευτεί
        χώρα απίστευτου πλούτου
        και ενδεούς πληθυσμού
80% των παγκόσμιων αποθεμάτων
κολτανίου στο Κονγκό
αναβλύζει κολτάνιο
εδώ και τρία εκατομμύρια χρόνια
    Nokia, Motorola, Compak, Sony
αγοράζουν κολτάνιο
το ίδιο και το Πεντάγωνο
το ίδιο και ο όμιλος της New York Times
και δεν θέλουν να μαθευτεί
ούτε και ο πόλεμος να σταματήσει
ώστε η εξόρυξη να συνεχίσει του κολτανίου
παιδιά 7 και 10  χρόνων το εξορύσσουν
    με τα μικρά τους σώματα
    που χωρούν στις τρύπες
    για 25 σεντ τη μέρα
στρατιές παιδιών πεθαίνουν
απ’ τη σκόνη του κολτανίου
ή σκάβοντας το βράχο
που πάνω τους πέφτει
    όπως και η New York Times
    που δεν θέλει να μαθευτεί
    και δεν μαθαίνεται
    αυτό το οργανωμένο έγκλημα

    

Προσευχή για τη Μέριλυν Μονρώ (Oración por Merilyn Monroe)

Πρόσδεξαι Κύριε
αυτήν την κοπέλα που ολόκληρη η γη τη γνώρισε με το όνομα
Μέριλυν Μονρώ,
και ας μην ήταν αυτό το αληθινό όνομά της.
Εσύ γνωρίζεις το όνομά της,
το όνομα του ορφανού κοριτσιού που στα εννιά του το βιάσανε
και της δεκαεξάχρονης που θέλησε να σκοτωθεί
και που τώρα ενώπιόν σου εμφανίζεται αφτιασίδωτη
δίχως τον ατζέντη για τον Τύπο
δίχως φωτογράφους και αυτόγραφα,
μόνη σαν τον αστροναύτη μπροστά στη νύχτα του σύμπαντος.
Κορίτσι ακόμη, ονειρεύτηκε (καθώς είπαν στην Τάιμ)
πως βρισκόταν γυμνή σε μια εκκλησία,
μπροστά σε ένα γονατισμένο πλήθος με τα κεφάλια στο πάτωμα,
και πως έπρεπε στις μύτες να πατά για να μην πατά κεφάλια.
Εσύ γνωρίζεις τα όνειρά μας καλύτερα από τους ψυχιάτρους.
Εκκλησία, σπίτι, σπηλιά δηλώνουν την ασφάλεια της μητρικής αγκαλιάς
και κάτι ακόμη παραπάνω...
Τα κεφάλια δηλώνουν θαυμαστές, προφανές
(το πλήθος κεφαλών στο σκοτάδι κάτω από δέσμη φωτός).
Όμως ο ναός δεν είναι τα στούντιο της Φοξ.
Ο ναός –από μάρμαρο και χρυσό– είναι ο ναός του σώματός της,
όπου βρίσκεται ο Υιός του ανθρώπου με μαστίγιο στο χέρι,
διώχνοντας της Φοξ τους εμπόρους
που μετέτρεψαν τον Οίκο σου σε σπήλαιο ληστών.

Κύριε,
σε αυτόν το μολυσμένο κόσμο
από αμαρτήματα και ραδιενέργεια
Εσύ δεν θα κρίνεις ένοχη μια υπάλληλο καταστήματος
που σαν κάθε υπάλληλο καταστήματος
ονειρεύτηκε να γίνει αστέρας του σινεμά
και το όνειρό της έγινε πραγματικότητα
(έστω η πραγματικότητα του τεχνικολόρ).
Εκείνη απλώς ερμήνευσε το ρόλο που της δώσαμε. ―
Το ρόλο της δικής μας ζωής. ― Ένα ρόλο παράλογο.
Συγχώρησέ την, Κύριε, και συγχώρησε κι εμάς
για τη δική μας Φοξ,
για αυτή την άλλη υπερπαραγωγή όπου συμμετείχαμε.
Πεινούσε για αγάπη και της δώσαμε ηρεμιστικά.
Την έθλιβε η ανθρώπινη κατάσταση και της συστήσαμε ψυχανάλυση.
Θυμήσου, Κύριε, την  αυξανόμενη φρίκη της μπροστά στην κάμερα,
την απέχθεια για το μακιγιάζ –επιμένοντας να μακιγιάρεται σε κάθε σκηνή–
και τον τρόμο της που μεγάλωνε
και την καθυστέρηση στα στούντιο που μεγάλωνε.

Σαν κάθε υπάλληλο καταστήματος
ονειρεύτηκε να γίνει αστέρας του σινεμά.
Και η ζωή της ήταν ψεύτικη, σαν το όνειρο που ο ψυχίατρος
ερμηνεύει και αναλύει.

Οι έρωτές της ήταν φιλί με τα μάτια κλειστά
που σαν άνοιγαν ανακάλυπταν το φως προβολέων.
Σβήνουν οι προβολείς, οι τοίχοι γκρεμίζονται
(πώς αλλιώς αφού είναι σκηνικό; )
ενώ ο σκηνοθέτης απομακρύνεται με το ντοσιέ του ―
η λήψη ολοκληρώθηκε.
Ή σαν ένα ταξίδι με γιωτ, ένα φιλί στη Σιγκαπούρη, ένα χορό στο Ρίο,
την πρόσκληση στην έπαυλη του δούκα και της δούκισσας του Γουίντσορ,
όλα ορατά στη σάλα του άθλιου διαμερίσματος.

Η ταινία τελείωσε δίχως το φιλί του τέλους.
Την εντόπισαν νεκρή στο κρεβάτι της με το χέρι στο τηλέφωνο.
Οι ντετέκτιβς αγνοούσαν ποιον θα καλούσε.
Έμοιαζε με εκείνον που καλεί τον αριθμό της μοναδικής φιλικής φωνής
μοναχά για ν’ ακούσει να του λένε: Λάθος αριθμός.
Ή σαν εκείνον που, πληγωμένος από τους γκάγκστερς,
απλώνει το χέρι προς ένα τηλέφωνο αποσυνδεμένο.

Κύριε:
Όποιος και να ήταν εκείνος που θα καλούσε στο τηλέφωνο
και δεν πρόλαβε να καλέσει (ίσως και να μην ήταν κανείς ή να ήταν
κάποιος που το τηλέφωνό του δεν υπάρχει στον κατάλογο του Λος Άντζελες)
απάντησε Εσύ στην κλήση!



Murder Inc.

Βγαίνεις από το γραφείο σου και κατευθύνεσαι στο σπίτι
όπου σε περιμένουν η γυναίκα και το ψυγείο σου, γεμάτο και θορυβώδες,
το άνετο σαλόνι σου, το κοκτέιλ και το ραδιόφωνό σου
για να ακούσεις στις 8 το δελτίο εγκλημάτων.
Πιστεύεις, αλήθεια, ότι τα εγκλήματα υπάρχουν μόνο στα ραδιόφωνα
και δεν υπάρχουν στα σαλόνια;
Εσύ δεν σκότωσες ποτέ σου με σωλήνα.
Είσαι άνδρας τίμιος, άνθρωπος σεμνός.
Κι όμως, δεν είναι άλλοθι αυτή σου η τιμιότητα;
Δεν είσαι εσύ αυτός που έβαλε τη βόμβα στο αεροπλάνο.
Δεν είσαι εκείνος που αναζητούν με ασυρμάτους οι περιπολίες
«κοντός, χοντρός και φιλικός, με γυαλιά δίχως περίγραμμα»,
και ας είσαι χοντρός και φιλικός, με γυαλιά δίχως περίγραμμα.
Δεν είσαι εσύ «ο άντρας με το γκρι κουστούμι», προφανώς.
Τα διαδικτυακά σου αποτυπώματα θα αποδείκνυαν πως δεν είσαι εσύ αυτός.
Ίσως όμως και όχι...
Τι θα γίνει αν ο αρχηγός των γκάνγκστερς αναφέρει το όνομά σου,
αν δηλώσει πως κι εσύ είσαι της Μαφίας;
Πως κι εσύ ωφελήθηκες από τα κλοπιμαία;
    (αν όχι, πες μας τότε, πώς αγόρασες ψυγείο;)
Πως τα χρήματα της σκοτωμένης γερόντισσας στο πάρκο,
μετά από βόλτες πολλές, κατέληξαν στα χέρια σου;
Και πως τα χρήματα που έκλεψε η συμμορία  απ’ την τράπεζα
τα κατέθεσες ύστερα εσύ σε λογαριασμό στην ίδια τράπεζα;
Πως το εμπόριο λευκής σαρκός δεν σε αφήνει αδιάφορο;
Και αν σε ακολούθησαν οι πράκτορες στο δρόμο,
καθώς επιβιβαζόσουν και αποβιβαζόσουν απ’ το ταξί,
σαν έμπαινες και έβγαινες απ’ το μπαρ,
ακολουθώντας όλους εκείνους με τους οποίους μίλησες
και όλους όσους με τους οποίους εκείνοι μίλησαν;
Και αν όλες σου οι συνομιλίες καταγράφηκαν;
Τι μπορείς να πεις τώρα;
Τι αντιτείνεις;
Σύχναζες στο μπαρ όπου σχεδιάστηκε η επίθεση
και στο ξενοδοχείο όπου στραγγάλισαν την κοπέλα.
Το ψυγείο και το ραδιόφωνο του γκάνγκστερ
είναι της ίδιας μάρκας με τα δικά σου.
Η αστυνομία ερεύνησε τις συνήθειές του
και είναι ίδιες κι απαράλλαχτες οι δικές σου.
Και τι θα πεις μια μέρα, αν τα διαδικτυακά σου αποτυπώματα συμπέσουν
και αποδειχτεί πως ανήκεις κι εσύ στη συμμορία
και πως είσαι εκείνος που οι περιπολίες αναζητούν,
    «κοντός, χοντρός και φιλικός, με γυαλιά δίχως περίγραμμα»,
πως εσύ ήσουν επιτέλους «ο άντρας με το γκρι κουστούμι»
και φιγουράρεις στη σελίδα της εφημερίδας με τα εγκλήματα,
ενώ το ραδιόφωνο στο σαλόνι σου μιλάει για σένα;

Ψαλμός 1 (Salmo 1)

Ευλογημένος ο μη ακολουθών τις εντολές του Κόμματος
ο μη προσερχόμενος στις συναθροίσεις του
ο μη γενόμενος των γκάγκστερς
ουδέ των στρατιωτικών τού Συμβουλίου Πολέμου
ομοτράπεζος.
Ευλογημένος ο μη κατασκοπεύων τον αδερφόν αυτού
ο μη καταδίδων τον φίλον και συνάδερφον αυτού.
Ευλογημένος ο μη αναγιγνώσκων τα διαφημιστικά τους μηνύματα
ο μη ακούων τα ραδιοφωνικά τους προγράμματα
ο μη πιστεύων τα δικά τους συνθήματα.

Ότι ούτος δένδρον πλησίον της πηγής έσται.



Ψαλμός 5 (Salmo 5)

Ω Κύριε, εισάκουσε τους λόγους μου
Εισάκουσε το στεναγμό μου
Εισάκουσε την εξανάσταση
ότι εσύ δεν είσαι Θεός προσφιλής των δικτατόρων
μηδέ των πολιτικών τους κοινωνός
μηδέ της προπαγάνδας τους φίλος
μηδέ της κοινωνίας των γκάγκστερ συμμέτοχος.

Αλήθεια δεν υπάρχει στις διακηρύξεις τους
μηδέ στις ανακοινώσεις τους στον τύπο.

Εξαγγέλλουν την ειρήνη
ενώ παράγουν πόλεμο

Μιλούν για ειρήνη στα Συνέδρια Ειρήνης
ενώ εντείνουν μυστικά τις πολεμικές ετοιμασίες

Οι ασύρματοι εκπέμπουν όλη νύχτα

Τα γραφεία τους κατάφορτα με εγκλήματα
        και μοχθηρούς φακέλους
Όμως σύ είσαι η σωτηρία μου από τα σχέδιά τους

Μιλούν με τη φωνή των πολυβόλων
στις γλώσσες τους μια λάμψη
        σαν από άλλες ξιφολόγχες...
Τιμώρησέ τους Θεέ
καταδίκασε τις πολιτικές τους
θόλωσε τα υπομνήματα και
απότρεψε τα σχέδιά τους

Την ώρα που θα ηχήσει η Σειρήνα
εσύ θα βρίσκεσαι στο πλάι μου
εσύ το καταφύγιό μου τη μέρα του βομβαρδισμού.

Εκείνον που δεν πιστεύει στο ψεύδος των διαφημίσεών τους
μηδέ στις πολιτικές και κάθε είδους καμπάνιες τους
εσύ τον ευλογείς
Τον περιβάλλεις με αγάπη
σαν με άρματα θωρακισμένα
 

 
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό "Το κοράλλι", τεύχος 16, Ιανουάριος-Μάρτιος 2018.

 

Ο αόρατος ακροατής - Κριτική της Ήλιας Λούτα στο Στίγμα λόγου

Ευχαριστούμε την Ήλια Λούτα και το Στίγμα λόγου για την ψυχολογική "ανάγνωση" του Αόρατου ακροατή και την εμβάθυνση σε αυτήν τη διάσταση του βιβλίου, αναμφισβήτητα μία από τις αρετές του.

 

******

 

"Με έναν τρόπο ποιητικό, καθώς συχνά μοιάζει να αντηχεί ο παφλασμός του νερού στη Χιλή, η συγγραφέας μας ανοίγει ένα μικρό παράθυρο στον ψυχικό κόσμο των διπολικών." 

 

(...) 

 

"Ποιοι ευθύνονται για όλα; Αυτοί οι αόρατοι ακροατές. Τρυπώνουν σε κάθε κεφάλι που σκέφτεται διαφορετικά, ακούνε τα πάντα και υποδεικνύουν. Είναι όντως αληθινά; ρωτά η κοπέλα. Μήπως πρόκειται για μια προβολή του εσωτερικού κόσμου στον εξωτερικό; Αυτή η διαδικασία της παράλληλης πραγματικότητας είναι απολύτως ρεαλιστική, καθώς γεννάται μέσα στον ανθρώπινο εγκέφαλο και αποκτά υπόσταση και μάλιστα απαιτητική."

 

(...)

 

"Ένα βιβλίο με λόγο αληθινό και βαθιά επιδραστικό στην ανθρώπινη ψυχή, ένα ιδιαίτερο λογοτεχνικό ανάπτυγμα φιλοσοφικών αναζητήσεων."

 

 

Κριτική της Ήλιας Λούτα στο Στίγμα λόγου

 

 

Και όμως έχω βρεθεί εκεί...

"Είπε να καθίσει να γράψει. Να του γράψει; Κάπως θα έπρεπε στη μνήμη της να τον εντυπώσει, να μην τον αφήσει να φύγει, εκείνον που έφυγε πριν καν φτάσει. Κάπως θα έπρεπε να ζήσει αυτή η ιστορία που ποτέ της τέτοια δεν υπήρξε. Αταβιστική πλέον συνήθειά της να περιμαζεύει αναμνήσεις, αυτές τις καρτ ποστάλ από μελάνι, φωτογραφικό χαρτί, πηλό, πέτρα, ακόμη και αλάτι που με φροντίδα σε χαρτί τύλιγε, μην το πιει η υγρασία. Περίεργο που όσοι έτσι προσπερνούσαν είχαν τον ίδιο προορισμό. Μαγνήτης έμοιαζε η ήπειρος –Κίρκη σωστή– κι ο λωτός αίνιγμα. Ανακάλεσε εαυτόν εις τάξιν.

 

Το δειλινό είχε μια γλύκα ασυνήθιστη για το μέρος, ένα φως πορτοκαλί έλουζε τις προσόψεις των κτιρίων και καθρεφτιζόταν στο τεχνητό νερό, χαϊδεύοντας το βιομηχανικό τοπίο και αποσπώντας την προσοχή από τις συρμάτινες περιφράξεις στα έργα του δρόμου. Στον επόμενο δρόμο δεξιά έφταναν"(...)

 

 

Από το διήγημα της Έλενας Σταγκουράκη "Και όμως έχω βρεθεί εκεί"

Η συνέχεια στο περιοδικό Κοράλλι, τεύχος 25-26, Απρίλιος-Σεπτέμβριος 2020