Για να δεις έπρεπε να χάσεις το φως σου...

Janina Degutyte

Τίποτα δεν πρέπει να λησμονηθεί. Η λησμονιά
είναι χειρότερη κι από τον θάνατο. Ας είναι τ' όνειρό σου ασφαλές
πίσω απ' τα κλειστά σου βλέφαρα. Είθε να μην ξεχάσεις ποτέ
την μπουκιά που κόλλησε σαν ψαροκόκκαλο στον λαιμό σου.

Άσε τα χέρια σου να θυμηθούν τον πυρετό και το ρίγος
του χωρισμού. Κλεισμένοι ερμητικά πίσω από έναν τοίχο
δίχως παράθυρα, δεν ξεχωρίζουμε τη μέρα από τη νύχτα. Τη

μοίρα μας ορίζουν μόνο οι
μνήμες μας - όπως η μοίρα της γης
ορίζειται από τις φθινοπωρινές βροχές.

Είναι πικρή η γεύση της δουλοπρέπειας.
Οι δρόμοι του Νοέμβρη είναι έρημοι.
Στη μέση τούτης της απέραντης μοναξιάς
ένα δέντρο στέκεται ψηλό και ηχεί σαν καμπάνα.


*****


Όμηρος

Δεν θα γυρίσει ο Οδυσσέας σου,
αυτή τη φορά μπορεί και να μην γυρίσει.
Καμιά από τις Πηνελόπες με τ' αδράχτια τους,
           με το σταθερό βουητό της ανέμης τους,
           δεν τον περιμένει.
Οι Κασσάνδρες είναι σιωπηλές, οι άφωνες Κασσάνδρες
είναι σιωπηλές.
Και οι Αχιλλείς, δίχως την πανοπλία τους,
είναι εύθραυστοι σαν ένα παιδί,
          λυγίζουν σαν το χορτάρι.

Οι θεοί θα παίξουν και θα τιμωρήσουν και θα εκδικηθούν
          και θα πεθάνουν.
Αλλά η Ιθάκη και η Τροία θ' ανατείλουν ξανά -
          από τις πυρκαγιές, απ' τον καπνό, από τη νύχτα.
Και οι Όμηροι, τυφλοί που όλα τα βλέπουν,
          θα βαδίσουν ανάμεσα στους αιώνες, από τον Νότο ώς τον Βορρά,
και θα μιλήσουν σε κάθε χώρα
          στη δική της γλώσσα.


*****

Οιδίπους

Δεν τα κατάφερες λοιπόν να ξεφύγεις...
Τα μάτια σου σε γέλασαν,
Οι παλάμες σου σ' εξαπάτησαν.
Δεν γνώριζες ότι ήσουν τυφλός.
Για να δεις έπρεπε να χάσεις το φως σου.
Τώρα η σκιά σου πέφτει
Πάνω σε όλους μας,
Σαν το προπατορικό αμάρτημα,
Και κανείς δεν γνωρίζει
Ποιος θα 'ναι ο επόμενος.



Μετάφραση: Γιώργος Χαβουτσάς

Είναι και το γέλιο σου υπέροχο νερό...

 

Όλγα Σεντακόβα 

[Κινέζικο Οδοιπορικό]

18

Ας υμνήσουμε τη γη μας,

                                    ας υμνήσουμε το φεγγάρι στο νερό,

ό,τι δεν είναι με κανέναν αλλά είναι με όλους,

                                    ό,τι δεν είναι πουθενά μα βρίσκεται παντού

κι έχει το μέγεθος ματιού χελιδονιού,

                                    ψίχουλου από ξερό ψωμί,

σκάλας στα φτερά μιας πεταλούδας,

                                    σκάλας αφημένης από τον ουρανό.

Δεν είναι μόνο δυστυχία ή οίκτος

                                    το χαλινάρι της καρδιάς μου,

αλλά είναι και το γέλιο σου

                                    υπέροχο νερό.

Ας υμνήσουμε το λούσιμο των ανεκτίμητων, των σκοτεινών

                                    κλαδιών στο ζωντανό γυαλί

και τα πνεύματα όλα, τα άυπνα

                                    πάνω από κάθε σπόρο στη γη.

Ας υμνήσουμε και το γεγονός ότι υπάρχει ανταμοιβή,

                                    ότι υπάρχει φραγμός για το κακό,

ότι υπάρχει έπαινος για τη γη

όπως υπάρχει για τον κήπο του ο κηπουρός.

Μετάφραση από τη ρωσική: Γιώργος Χαβουτσάς

Πρώτη δημοσίευση: περιοδικό "Ποιητική", τεύχος 7, άνοιξη-καλοκαίρι 2011

Όπου όλα είναι συμπόνια...

 

Όλγα Σεντακόβα

[Κινέζικο Οδοιπορικό]

15

Για τον λευκό δρόμο, για το ψυχρό έναστρο σύννεφο,

λένε πως έφυγαν και πως εμείς θα κινήσουμε κάποτε:

από πέτρα σε πέτρα περνώντας το νερό,

από πλανήτη σε πλανήτη διασχίζοντας τον αποχωρισμό,

σαν μια φωνή που περνά τραγουδώντας από νότα σε νότα.

Εκεί όλοι μας, λένε, θα συναντηθούμε, παντελώς λευκασμένοι

από το Γαλαξία.

Πόσες φορές -θα το παραδεχτώ- προς το απαγορευμένο κατώφλι

πλησίαζε η καρδιά, πόσες φορές χτυπούσε,

δίνοντας υποσχέσεις, άγνωστο σε ποιον:

Κανείς δεν με αναζητά, κανείς δεν θα λυπηθεί,

κανείς δεν θα εκλιπαρίσει: μείνε μαζί μου!...

Ω, δεν είναι από θλίψη γήινη ένα τέτοιο θαύμα πίσω απ’ την πόρτα της γης.

Αλλά επειδή δεν θέλουμε, δεν θέλουμε τα κρίματά μας,

επειδή είναι καιρός να κινήσουμε 

να ζητήσουμε για όλα συγχώρεση.

Βλέπετε, κανείς δεν θα επιζήσει

δίχως τούτο το ψωμί της λάμψης.

Καιρός να κινήσουμε για εκεί,

όπου όλα είναι συμπόνια.

Μετάφραση από τη ρωσική: Γιώργος Χαβουτσάς

Πρώτη δημοσίευση: περιοδικό "Ποιητική", τεύχος 7, άνοιξη-καλοκαίρι 2011)

Ο ερχομός σου Ι και ΙΙ

Γιώργος Χαβουτσάς

Ο ερχομός σου Ι

Ντύνομαι απ' τα χαμόγελα το πιο όμορφο

όταν οι δονήσεις του αέρα

μαζί με τις φωνές των χελιδονιών

προμηνύουν τον ερχομό σου.

Ύστερα μορφώνω τα δέντρα, τ' άστρα, τα λουλούδια

τους δίνω το σχήμα της καλοσύνης σου

της απαλής αποδοχής σου του πεπρωμένου.

20/6/2003

******************************* 

Ο ερχομός σου ΙΙ

Ντύνομαι απ' τα χαμόγελα το πιο όμορφο

όταν οι δονήσεις του αέρα

μαζί με τις φωνές μερικών πουλιών

(που τ' όνομά τους αρχίζει από άλφα

και τελειώνει σε "ηδόνι")

προμηνύουν τον ερχομό σου.

Ύστερα ντύνω και τα δέντρα, τ' άστρα, τα λουλούδια

με ντύμα εύπλαστο της καλοσύνης σου

με απαλή αποδοχή σου του πεπρωμένου.

20/6/2003

Πάντα υπάρχει η Σαμαρκάνδη

Γιώργος Χαβουτσάς

Πάντα υπάρχει η Σαμαρκάνδη...

Πάντα υπάρχει η Σαμαρκάνδη.

Κι αν τα μάτια σου στρέφονται αλλού

σε τόπους άγνωστους ως τώρα

για τις συντεταγμένες του χάρτη

σε κάποιο πρόσωπο που αποσπά την προσοχή

χωρίς να το αξίζει

πάντα υπάρχει η Σαμαρκάνδη

κι απ' των μαντατοφόρων της τις αντηχήσεις

απ' τους τεράστιους υπόγειους εξάντες

συνεχώς αναπηδά το δίκαιό της

το δίκαιό της, μα το θεό:

τους ανθρώπους κι αν πάρει ο θάνατος

στο τέλος πάντα απ 'τις μάταιες πράξεις τους

να μένει κάτι.

Σαμαρκάνδη, 14/8/2000

Σχεδόν ελεγεία

Γιώργος Χαβουτσάς

Σχεδόν ελεγεία

Εξανεμίστηκαν τα καλοκαίρια μου

σε αίθουσες μελανοχρώματος των Βρυξελλών

σε περιστρεφόμενες θύρες ευθύνης

και συ το ένιωσες, καλή μου νενέ,

από κει μακριά που βρίσκεσαι

πως το εγγόνι σου υποφέρει

πως καταφθάνουν όπου να 'ναι όλες οι επιβεβαιώσεις θλίψεων

κι ήρθες σε ανεξάρτητη κοινοπολιτεία ονείρων να μου θυμίσεις 

ότι η καλοσύνη δεν πεθαίνει ποτέ

ότι δεν πήγαν χαμένα

τα χάδια σου στα παιδικά μου όνειρα.

Εγώ σε ντάντευα στα χέρια μου όπως ένα μικρό Αραράτ

ένα τόσο δα μικρό βουνό θύμησης.

Είναι αλήθεια πως η πυρά με κατανάλωσε

και πως η λάμψη της αγάπης στα μάτια παραμένει ανύπαρκτη.

Δεν είναι που δεν θέλω να 'μαι χαρούμενος

όμως η βελγική μου λύπη ενώνεται

με την πείνα των παιδιών στην Αφρική

με δυσφορίες άστρων ή

πτώσεις δέντρων που 'χουν αιωνόβια τα αισθήματα.

Τίποτα δεν μένει το ίδιο

μόνο ο ουρανός, αμετάθετος μέσα μου συνηγορεί

πόσο πολύ διψάω να βρεθώ, πόσο πολύ

-τώρα που με ζυγώνουν όλες οι επιβεβαιώσεις θλίψεων-

σε μέρη που καλλιεργούνται οι τέχνες

ανάμεσα σε δέκα χιλιάδες περσικές μινιατούρες να χαθώ

το χρώμα τους να κανακέψει τα σκοτάδια μου.

Τίποτα δεν μένει το ίδιο.

Βαδίζοντας κάθε μέρα τον ίδιο δρόμο

φορώντας τα ίδια ρούχα σκεφτόμενος τα ίδια πράγματα

η πραγματικότητα είναι λάμψη πολύγωνη διαμαντιού

και υπάρχει πάντα ένα μικρό

ένα τόσο δα μικρό κίνητρο για να ζεις που θα 'ρθει

-τώρα που με ζυγώνουν όλες οι επιβεβαιώσεις θλίψεων-

από ανεξάρτητη κοινοπολιτεία ονείρων να μου θυμίσει

ότι η καλοσύνη δεν πεθαίνει ποτέ

ότι δεν πήγαν χαμένα

τα χάδια της νενές στα παιδικά μου όνειρα.

Εγώ θα το κρατώ στα χέρια μου, θα το νταντεύω

όπως ένα μικρό Αραράτ

ένα τόσο δα μικρό βουνό θύμησης.

Ύστερα οι πλαγιές του θα χαθούν

από τον κόσμο μου για πάντα.

Βρυξέλλες, Σεπτέμβριος 2004