Η ιστορική μέρα μ’ ένα τραγούδι...

Σε έναν αναστεναγμό ατέρμονο...

Manuel Altolaguirre

Φυγή στα ενδότερα

 

Οι τελευταίες λέξεις, οι αδύνατες,
έπεσαν στου λαιμού του τη βαθιά πηγή,
με το θρόισμα αυτού που για πάντα δραπετεύει
σε έναν αναστεναγμό ατέρμονο.

Μια βιασύνη εσωτερική ξεγύμνωνε
από ζωή το σαστισμένο θαρρείς περίγραμμά του.
Στο γεγονός εγώ παρών.
Δε ήταν, παρά στο κέντρο της ψυχής,
όπου συνέπεσαν
το στερνό το ρόδισμα στα μάγουλα
και η λάμψη στα μάτια του η στερνή.

Τελευταία πνοή. Στο τραπέζι απάνω, τα κρύσταλλα
με τα γινωμένα φρούτα, η πλήρης αντίθεση. 

Μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

*****************************

Fuga interior

Las últimas palabras imposibles
cayeron en el hondo pozo de su garganta
con el rumor de lo que huye para siempre
en un gemido interminable.

Una prisa interior dehabitaba
de vida sus contornos casi yertos.
Yo presencié la cita.
Fue en el centro del alma
en donde coincidieron
el último rubor de sus mejillas
y el brillo de sus ojos último. 

Cuando expiró, sobre su mesa, los cristales
con blandas frutas vivas contrastaban.

Πρώτη δημοσίευση: Poeticanet, τεύχος 15 (Οκτώβριος 2011)

Brahms...

A great truth...

Η μέθοδος Γκρόνχολμ...

 

Στα άδυτα της πολυεθνικής

«Η μέθοδος Γκρόνχολμ»

Τζόρντι Γκαλθεράν                                                    

Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν

Μάιος 2011

Μετά τη διεθνή, αλλά κι εγχώρια επιτυχία που σημείωσε το έργο, οι παραστάσεις στο Θέατρο Τέχνης συνεχίζονται. Η «Μέθοδος Γκρόνχολμ», έργο που χαρακτηρίζεται από κωμωδία έως και εργασιακό θρίλερ, δομείται πάνω σε μια σειρά δοκιμασιών, στις οποίες υποβάλλονται τέσσερις υποψήφιοι με στόχο την πρόσληψή τους σε μεγάλη πολυεθνική εταιρεία. 

Ο Φερνάντο, ο Ενρίκε, η Μερσέντες κι ο Κάρλος, ενσαρκώνοντας τέσσερις διαφορετικούς τύπους χαρακτήρα, ακολουθούν πιστά τις εντολές που τους δίνονται, όσο ταπεινωτικές και προσβλητικές μπορεί να είναι αυτές, έχοντας ως ζητούμενο τον σταδιακό αποκλεισμό των συνυποψηφίων τους. Έτσι παρακολουθούμε τα πρότυπα αντιστοίχως του πονηρού κι αδίστακτου, του αβέβαιου κι επιρρεπούς, της ευαίσθητης κι ανθρώπινης και τέλος του νηφάλιου που μετατρέπεται σε θιγμένο εκπρόσωπο μειονότητας, σε ένα ατέλειωτο παιχνίδι δύναμης. Η τελική και κορυφαία ανατροπή αποκαλύπτει ότι ο πραγματικός υποψήφιος ήταν εξ αρχής μόνον ένας, ο αδυσώπητος και κυνικός Φερνάντο, ανταποκρινόμενος στις δοκιμασίες των «καμουφλαρισμένων» τριών μελών της κριτικής επιτροπής. Καθ’ όλη τη διάρκεια της «συνέντευξης» ο υποψήφιος αφήνει να ξεδιπλωθεί ελεύθερα ένας χαρακτήρας υστερόβουλος, οπορτουνιστικός κι απάνθρωπος. Έτσι, οδηγείται στην κατάρρευση όταν αργότερα πέφτουν οι μάσκες, καθώς εκείνος έρχεται αντιμέτωπος με την πραγματικότητα και τον ίδιο του τον εαυτό και βιώνει τη γενική απόρριψη. 

Το έργο, τοποθετημένο στο σύγχρονο φόντο μιας πολυεθνικής εταιρείας με όσα αυτή συμβολίζει, θίγει τη σύγχρονη πραγματικότητα ενός αγώνα δίχως όρια για την κατάκτηση όχι μόνο μιας θέσης εργασίας, αλλά οποιουδήποτε στόχου του σημερινού ανθρώπου. Σε ένα εργασιακό περιβάλλον κι έναν κόσμο απάνθρωπα σκληρό κι έντονα ανταγωνιστικό, γίνονται θεμιτά ακόμη και τα αθέμιτα μέσα, με στόχο την επικράτηση του ισχυρού. Το γεγονός ότι ο αδίστακτος είναι ο τελικός χαμένος δίνει φαινομενικά ένα μήνυμα αισιόδοξο. Είναι όμως όντως έτσι; Δεν τον απέρριψε η επιτροπή γιατί αναζητούσε μια δυναμική προσωπικότητα, ενώ ο Φερνάντο, ερχόμενος αντιμέτωπος με το πραγματικό του Εγώ, κατέρρευσε; Μήπως, επομένως, η επιτροπή προσδοκούσε, συγχωρούσε και κατ’ επέκταση προσλάμβανε έναν Φερνάντο που θα υπεράσπιζε μέχρι τέλους τους βάναυσους τρόπους του εις απόδειξιν δυναμικότητας και μιας κακώς νοούμενης συνέπειας; Μήπως, εν τέλει, το ζητούμενο εξακολουθεί να είναι η παντί τω τρόπω ηγετική φυσιογνωμία, ακόμη και η απόλυτα αδίστακτη; Ο Φερνάντο δεν απορρίφτηκε λόγω της απαράδεκτης συμπεριφοράς του, αλλά γιατί συνεθλίβη υπό το βάρος της –ο σκληρός λύγισε.

Συστατικό στοιχείο του έργου είναι το παιχνίδι, παρόν σε όλα τα έργα του Γκαλθεράν, με άλλα λόγια, η συνεχής ανατροπή. Το παιχνίδι αυτό ομολογουμένως συντελείται με αρκετή δόση χιούμορ, γεγονός που ελαφρύνει το μεγάλο συναισθηματικό βάρος που θα είχε μια παράσταση με το αυτό περιεχόμενο και ζητούμενο, ελλείψει όμως του εν λόγω μέσου αποφορτισμού. Ωστόσο, αυτό δεν αρκεί προκειμένου το έργο να χαρακτηριστεί κωμωδία. Αντιθέτως, πρόκειται μάλλον για ψυχολογικό θρίλερ, καθώς φορτίζει έντονα –συχνά δε αρνητικά– το θεατή, ο οποίος γίνεται μάρτυρας πλείστων προσβολών, κακοηθιών κι αμφιβολιών, μέσα σ’ ένα γενικότερο κλίμα δυσπιστίας κι αγωνίας. Πρόκειται επιπλέον για ένα παιχνίδι ανατροπών, συνεχές κι ανηλεές, που κάνει στο τέλος τα πάντα να μοιάζουν πιθανά και δυνατά. Ίσως αυτή να φτάνει να γίνεται αδυναμία του έργου, καθώς, μετά τις τόσες ανατροπές, η κεντρική αποκάλυψη των τριών κριτών, αλλά και η ίδια η έκβασή του χάνουν σε βάρος. 

Η παράσταση του έργου στο Θέατρο Τέχνης ήταν επιτυχής, με χωνεμένες κι ισορροπημένες ερμηνείες από τους Καραμίχο, Σαπουντζή, Παπαδοπούλου και Λαγούτη, παρασύροντας το θεατή στη δίνη της ανατροπής και μετατρέποντάς τον σε αόρατο θεατή κατά το πρότυπο του Όργουελ. Η σκηνοθεσία του Χρονόπουλου και τα σκηνικά του Γαβαλά έπαιξαν ανυπόκριτα το ρόλο τους, σε μια παράσταση χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις. Απορία: Γιατί για παράδειγμα το “deodorant”, ναι, το ακόμη υπάρχον στα καθ’ ημάς «αποσμητικό», να μείνει αμετάφραστο;

Έλενα Σταγκουράκη

Αθήνα, 15 Μαΐου 2011 


Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό "Νέα ευθύνη", τεύχος 6

Qué le vamos a hacer...

Η κατά λίγα δάκρυα πιο βαριά...

Jaroslav Seifert (1901-1986)

Τραγούδι για τα λυμένα μαλλιά

 

Με γοβάκια απαλά, δίχως τακούνι,
περπατούν πόδια γυναικεία.
Όμως τα μάτια ακόμα δεν νυστάζουν.
Πλησίασε στο παράθυρο και κάθισε
Με τα απαλά γοβάκια.

Πιο βαρύ, κατά λίγα δάκρυα, το μαντίλι
το μεταξένιο κρύβει εκεί που το είχε φυλαγμένο.
Πόσο ένα δάκρυ να ζυγίζει; Είναι για γέλια.
Πόσο βαριά είναι η μοναξιά της νύχτας όμως,
η κατά λίγα δάκρυα πιο βαριά!

Το ευωδιαστό της το μαλλί προς την περιστερένια
στρογγυλάδα των ώμων πέφτει αθόρυβα
και η χτένα που τη σήκωσε το χέρι
στων μαλλιών το ποτάμι ξαναπέφτει
της ευωδιάς εκείνης.

Και της ομορφιάς της τον κρόταφο σκεπάζει
κάτω από του μπράτσου την καμπύλη. Και μονάχα
αλαφροπλέκει για τη νύχτα
τις πλεξούδες της, λίγο πριν λυμένες
στης ομορφιάς τον κρόταφο.


Μετάφραση: Κάρολος Τσίζεκ.

Το είδαμε στο "Αλωνάκι της ποίησης" και μας άρεσε... 

Ναι, αυτό θα πει μετάφραση...!

View this movie at cultureunplugged.com

Αγάλι αγάλι ο γλυκασμός καλέ μου...

Διονύσης Καψάλης

2. Φωνή σταλμένη για να με απαλύνει...

Φωνή σταλμένη για να με απαλύνει,

στίχοι σαν από γύρισμα του ανέμου:

αγάλι αγάλι ο γλυκασμός, καλέ μου,

από τη Θήβα στη βαθιά γαλήνη.

Ποιος έχτισε την πόρτα και ποιος κλείνει

το κρίμα και τον κρότο του πολέμου

σ' αυτό το ήσυχο όνειρο -ποιος, θέ μου,

αφόρισε τα μάγια και τα λύνει;

Οι γιορτινές ημέρες προσπεράσαν

αθόρυβα, σαν νά 'παιζαν κρυφτό,

και σκόρπισαν μακριά μου και γεράσαν.

Και τι μου λείπει για να ονειρευτώ;

Ο ύπνος ο ανεμπόδιστος -αυτό,

και μια βαθιά ως την ψυχή μου ανάσα.

29.08.2010

Picante, pero sabroso...

Τι όμορφη που είσαι ελευθερία...

Dámaso Alonso

Θεία κι απαράμιλλη

Τι όμορφη που είσαι ελευθερία.

Τίποτα εμπρός σου που να υπερτερεί.

Από τον ήλιο εσύ πιο λαμπερή,

στα πάθη μου εσύ η σωτηρία.

Να μη φωνάζω; Υπάρχει τιμωρία;

Μα δε με νοιάζει αν πόνος καρτερεί.

Δεν ειν’ εκδήλωση η κραυγή ξερή,

μα αντίσταση και θάρρους μαρτυρία.

Ο ίδιος ο Θεός, Ελευθερία,

να λάμπεις σ’ είδε μες στην ανανδρία∙

στο στήθος πάνω εσύ λαμπρό αστέρι.

Στο χέρι παίρνει Εκείνος λάβας βέλος,

το μέτωπό μου ο στόχος του και τέλος.

Ελευθερία: φλόγας θείας αγέρι.

Μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

**************************

Incontrastable divina

Qué hermosa eres, libertad. No hay nada
que te contraste. ¿Qué? Dadme tormento.
Más brilla y en más puro firmamento
libertad en tormento acrisolada.

¿Que no grite? ¿Mordaza hay preparada?
Venid: amordazad mi pensamiento.
Grito no es vibración de ondas al viento:
grito es conciencia de hombre sublevada.

Qué hermosa eres, libertad. Dios mismo
te vio lucir, ante el primer abismo,
sobre su pecho, solitaria estrella.

Una chispita del volcán ardiente
tomó en su mano. Y te prendió en mi frente,
libre llama de Dios. Libertad bella.

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό "Κουκούτσι", τεύχος 3

                                    (Αφιέρωμα στη γενιά του '27 της ισπανικής ποίησης)

Barbara Luna - India Morena