"Πνιγμονή"...

ΕΡΩΤΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ «ΠΝΙΓΜΟΝΗ»

Το θεατρικό έργο «Πνιγμονή» εντάσσεται στο πρόγραμμα εκδηλώσεων του 5ου Διεθνούς Φεστιβάλ «Γυναικεία Κραυγή». Σε μια μεταφορά του κλασικού έργου του Λόρκα «Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα» στην Ανατολή, αποτυπώνει την πνιγερή ατμόσφαιρα που βιώνουν για τους ίδιους και διαφορετικούς συνάμα λόγους οχτώ γυναίκες που ανήκουν στην ίδια οικογένεια. Συνομιλήσαμε με το συγγραφέα του έργου και σκηνοθέτη της παράστασης, Δημήτρη Καρατζιά, ο οποίος απάντησε στις ερωτήσεις μας.

Ε.Σ.: Πώς προέκυψε η ιδέα της διασκευής του έργου του Λόρκα Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα;

Δ.Κ.: Πριν δύο χρόνια, ένα δημοσίευμα έπεσε τυχαία στα χέρια μου για ένα κορίτσι 13 ετών που ο παππούς και ο πατέρας του το έθαψαν ζωντανό στο πηγάδι του σπιτιού τους στην Ανατολική Τουρκία. Το έγκλημά του ήταν ότι ένα αγόρι τής μίλησε στο δρόμο. Απλά της μίλησε. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Κι αυτό ήταν αρκετό για να προσβάλει την τιμή τής οικογένειας της, ώστε το νεαρό κορίτσι να πρέπει να τιμωρήθει παραδειγματικά. Με θάνατο. Από εκεί ξεκίνησε μία έρευνα σχετικά με τα εγκλήματα τιμής στις μουσουλμανικές χώρες. Χιλιάδες, τα καταγεγραμένα κάθε χρόνο. Νεαρά κορίτσια που χάνουν άδικα τη ζωή τους. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα για τη μεταφορά του Σπιτιού της Μπερνάρντα Άλμπα του Λόρκα από την Ισπανία του ’36 στην Ανατολική Τουρκία του 2013. Στόχος μας ουσιαστικά ήταν να δείξουμε ότι, παρά τα 80 χρόνια που πέρασαν, σε πολλές γειτονικές μας χώρες δεν έχουν αλλάξει και πολλά στο θέμα τής ισότητας των δύο φύλων και την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. 


Ε.Σ.: Ποια η πρόσληψη της Πνιγμονής και ποια τα σχόλια που ακούτε από το κοινό; Συγκινείται, εξεγείρεται ή θεωρεί την υπόθεση υπερβολική και τραβηγμένη;

Δ.Κ.: Η Πνιγμονή παρουσιάζεται για δεύτερη χρονιά στο Vault: μια παράσταση που έτυχε θερμής υποδοχής, τόσο από το κοινό, όσο από τους κριτικούς. Οι θεατές θυμώνουν, συγκινούνται και φεύγουν προβληματισμένοι, σοκαρισμένοι και συγκλονισμένοι (σύμφωνα με τα λεγόμενα τους) από την παράσταση, κάτι που σαφώς ήταν και ο στόχος της. Μακάρι να ήταν υπερβολική ή τραβηγμένη, αλλά δυστυχώς είναι αληθινή και βασισμένη σε χιλιάδες πραγματικά γεγονότα που είναι καταγεγραμμένα από διεθνείς οργανισμούς (ΟΗΕ κλπ) και δεκάδες γυναικείες οργανώσεις ανά τον κόσμο. 


Ε.Σ.: Ποιος ευθύνεται κατά τη γνώμη σας για την κατάσταση των γυναικών στον μουσουλμανικό κόσμο και στις χώρες της Ανατολής γενικότερα; Οι ίδιες φέρουν μερίδιο ευθύνης;

Δ.Κ.: Σίγουρα η θρησκεία και σαφώς και ο κοινωνικός περίγυρος. Όταν μεγαλώνεις σε μια κοινωνία, όπου η γυναίκα δεν έχει κανένα δικαίωμα και θεωρείται κτήμα του πατέρα και μετά του άνδρα της, σαφώς και δεν έχει πολλά περιθώρια για να αντιδράσει. Ειδικά όταν ο θάνατος παραμονεύει από παντού. Πόση ευθύνη άραγε θα μπορούσαμε να ριξουμε σε αυτές τις γυναίκες που δέχονται στωικά τη μοίρα τους επειδή δεν μπορούν να αντιδράσουν; Ή επειδή φοβούνται; 


Ε.Σ.: Πώς θα μπορούσε να βελτιωθεί κατά τη γνώμη σας η κατάσταση; Η Δύση θα είχε κάποιον ουσιαστικό ρόλο να παίξει;

Δ.Κ.: Μόνο μέσα από την παιδεία και την ενημέρωση. Και την κοινωνική κατακραυγή για τέτοιου είδους απεχθή εγκλήματα. 


Ε.Σ.: Στα της παράστασης τώρα: Συναντήσατε δυσκολίες ή/και προκαταλήψεις στο ανέβασμα της συγκεκριμένης παράστασης;

Δ.Κ.: Μόνο όσον αφορά τη σωστή απόδοση της ψυχολογίας αυτών των γυναικών, και εφόσον προηγήθηκε μια μεγάλη και ουσιώδης έρευνα πάνω σε αυτά τα εγκλήματα και τη ζωή των γυναικών κάτω από τέτοιες συνθήκες. Δυσκολίες όπως κάθε άλλη παράσταση, όταν θέλεις να έχεις ένα άρτιο αποτέλεσμα. 


Ε.Σ.: Πόσο εύκολη ή δύσκολη στάθηκε η καθοδήγηση των οχτώ γυναικών ηθοποιών της παράστασης, δεδομένης της πολιτισμικής απόστασης που τις χωρίζει από την κατάσταση που καλούνται να αποδώσουν; Οφείλουμε δε να ομολογήσουμε πως οι ερμηνείες τους είναι εξαιρετικές.

Δ.Κ.: Σας ευχαριστούμε πολύ. Ήμουν πολύ τυχερός γιατί είχα στα χέρια μου –πέρα από ένα δυνατό κείμενο– ένα πολύ γερό υλικό, τις ηθοποιούς, οι οποίες ήταν πολύ δοσμένες σε αυτή την παράσταση, δούλεψαν πολύ και σωστά για να βγει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Και οι ίδιες μελέτησαν και έκαναν μεγάλη έρευνα μαζί μου πριν ξεκινήσουμε τις πρόβες. Πρόβες πολλές, που κράτησαν πολύ καιρό. Και οι 8 υπέροχες αυτές γυναίκες αγάπησαν την παράσταση αυτή και της δίνονται κάθε φορά σαν να είναι η πρώτη ή η τελευταία φορά που την παρουσιάζουν. 


Περισσότερα, στην ανοιχτή συζήτηση που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή, 8 Μαρτίου, στον Πολυχώρο Vault, Μελενίκου 26, στον Βοτανικό (Στάση μετρό: Κεραμεικός).