Νέο Πλανόδιον, τεύχος 3...

ΝΕΟ ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ, τχ. 3, καλοκαίρι 2015, σ. 264

«Από πού ζει το φιλελεύθερο κράτος;» ρωτούσε το 1964, ο Γερμανός φιλόσοφος του Δικαίου και συνταγματικός δικαστής Ερνστ-Βόλφγκανγκ Μπαικενφαίρντε. Έχοντας διαμέσου της εκκοσμίκευσης αποκοπεί από τις θρησκευτικές και πνευματικές του ρίζες, η ελευθερία που επαγγέλλεται στηρίζεται μήπως σε μια φυσική ηθική; Ή απλώς και μόνο εξαγοράζει τη νομιμοφροσύνη των πολιτών του εγγυούμενο την βιοτική τους ευδαιμονία; Και τι γίνεται αν η εγγύηση αυτή καταπέσει; Χωρίς δικές του εγγενείς συνεκτικές δυνάμεις, «το φιλελεύθερο, δημοκρατικό και ἐκκοσμικευμένο κράτος ζει από προϋποθέσεις που αυτό το ίδιο δεν είναι σε θέση να εγγυηθεί.»

Με αφετηρία την κλασσική μελέτη του Μπαικενφαίρντε, και τίτλο "Φιλελευθερισμός και Δύση - Τα όρια της ελευθερίας", το "Θέμα" του ΝΠ3 περιλαμβάνει κείμενα με τοποθετήσεις που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στον διεθνή διάλογο για το παρόν και το μέλλον των φιλελεύθερων ιδεών. Τέτοια είναι προ πάντων η πολύκροτη πολεμική του Γερμανού πεζογράφου και δραματουργού Μπότο Στράους κατά των φιλελεύθερων διανοουμένων και της ηγεμονίας τους στη δημόσια σφαίρα. Αλλά και η διαπίστωση στην οποία καταλήγει ο διαπρεπής Σκώτος φιλόσοφος Άλασνταιρ ΜακΙντάυρ: «Το πρυτανεύον αγαθόν του φιλελευθερισμού δεν είναι τίποτε άλλο από τη αναπαραγωγή της φιλελεύθερης κοινωνικής και πολιτικής τάξης.» Ο Αμερικανός στοχαστής Μαρκ Λίλλα κάνοντας διάκριση μεταξύ φιλελευθερισμού και ελευθεριασμού, καταδεικνύει νηφάλια τα όρια της ύβρεως στα οποία οι ακραίες επιδιώξεις του τελευταίου προσκόπτουν, ενώ ο επίσης Αμερικανός Ρίτσαρντ Ρόρτυ, αναζητώντας τον συνεκτικό δεσμό των ποικίλων ρευμάτων του φιλελευθερισμού σήμερα θέτει το ερώτημα των θεμελίων – μήπως αυτά πρέπει να αναζητηθούν όχι στην κοινότητα των απόψεων αλλά στη συμπόνια, στην συναισθηματική μετοχή στα πάθη του άλλου;

Το "Θέμα" του ΝΠ3 συμπληρώνουν συνεισφορές τεσσάρων Ελλήνων συγγραφέων. Ο Νικόλας Σεβαστάκης ανασκοπεί τη "ριζική κριτική" που δέχεται ο φιλελευθερισμός σήμερα και επισημαίνει τους κινδύνους και τις υπερβολές της, ιδίως υπό συνθήκες κρίσεως. Ο Κώστας Χατζηαντωνίου ανατρέχει στην ιστορία και το πολιτικό πρόγραμμα ενός εγχώριου "ελληνικού φιλελευθερισμού", διακριτού εννοιολογικά από τον Δυτικό. Ο Σωτήρης Μητραλέξης συζητά τις σχέσεις του φιλελευθερισμού με τον συντηρητισμό. Τέλος, στην εφ' όλης της ύλης συνέντευξη που μας παραχώρησε, ο Νίκος Δήμου, από τους συνεπέστερους προμάχους του φιλελευθερισμού στην Ελλάδα, ανατρέχει στην προσωπική του διαδρομή και φωτίζει πλευρές της σκέψης του. 

Ακόμη, στο ΝΠ3:

– Μια εκτενής ανθολόγηση από τα σατιρικά ποιήματα του Γιάννη Μπελεσιώτη, του γνωστού και δημοφιλούς από το Διαδίκτυο "Στιχάκια". Ο Γιώργος Πινακούλας στο "Επίμετρο" μας συστήνει μια εντελώς ιδιαίτερη φωνή, έναν ευφυέστατο γελοιογράφο της πραγματικότητας και ανανεωτή της ελληνικής σάτιρας.

– Ο Γιώργος Βαρθαλίτης μεταφράζει στη γλώσσα μας ένα από τα πιο πρωτότυπα δοκίμια του Ούγκο φον Χόφμαννσταλ, τον "Διάλογο για τους χαρακτήρες στο δράμα και το μυθιστόρημα", όπου ο κύριος διαλεγόμενος δεν είναι άλλος από τον Ονορέ ντε Μπαλζάκ. 

– Ο Κώστας Κουτσουρέλης στον "Θρίαμβο της Κικής Δημουλά", ένα εφ’ όλης της ύλης δοκίμιο για την κορυφαία ποιήτρια, γράφει για το έργο της αλλά και για τις ενστάσεις που μερίδα της κριτικής επιμένει να προβάλλει εναντίον της.

– Οι Γιάννης Καλιόρης, Φώτης Τερζάκης, Κώστας Δεσποινιάδης, Κωνσταντίνος Πουλής και Λεωνίδας Σταματελόπουλος αντιλέγουν πάνω στα ζητήματα του ολοκληρωτισμού και της τρομοκρατίας σε συνέχεια της συζήτησης που ξεκίνησαν οι δύο τελευταίοι και ο Νικόλας Σεβαστάκης στο προηγούμενο τεύχος. 

– Ο Παναγιώτης Αριστοτελίδης με αφετηρία του τη ζωή και τη λογοτεχνία πραγματεύεται δοκιμιακά τη "Μυθολογία του ξενοδοχείου".

Από τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία, στο ΝΠ3 περιέχεται το διήγημα του Σπύρου Τζουβέλη "Το κινητό". Στις μόνιμες στήλες, ο Σπύρος Ν. Παππάς παρουσιάζει τρία άγνωστα μικροϊστορικά τεκμήρια από το ταραγμένο 1944· ο Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ και ο Ιγουασάκι Γιαταρό, καθένας με τον τρόπο του, σατιρογραφούν· ο Σωτήρης Γουνελάς με αφορμή το "Θέμα" του προηγούμενου τεύχους μας αναρωτιέται "Ανάθεμα στην ποίηση;"· ο Νίκος Γρυπονησιώτης ξαναδιαβάζει τον Ιούλιο Βερν σε παλιές μεταφράσεις· ο Γιώργος Βαρθαλίτης σ’ ένα φιλολογικό εύρημα που θα συζητηθεί φέρνει στο φως τις πηγές ενός γνωστού διηγήματος του Εμμ. Ροΐδη και ο ταξιδιογράφος Γιώργος Βέης περιηγείται την ινδική υποήπειρο. Στη στήλη του θεάτρου η Έλενα Σταγκουράκη αποτιμά το πρώτο έτος της θητείας της Μαριάννας Κάλμπαρη στο Θέατρο Τέχνης ενώ οι Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος, π. Ευάγγελος Γκανάς, Ειρήνη Γιαννάκη, ο Νίκος Καλαποθάκος και Κωνσταντίνος Πουλής κρίνουν την πρόσφατη βιβλιοπαραγωγή.

ΝΕΟ ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ
Ιδέες. Κριτική. Λογοτεχνία.
εξαμηνιαία επιθεώρηση
τ. 3 | καλοκαίρι-φθινόπωρο 2015

neoplanodion@gmail.com

www.neoplanodion.gr www.facebook.com/NeoPlanodion

Κεντρική διάθεση: Σπύρος Μαρίνης και Σία Ο.Ε., Σόλωνος 76, 106 80 Αθήνα, τηλ. 210 3648170, 210 3648197, φαξ 210 3648033